WIRON miał zastąpić WIBOR. A stał się problemem dla niektórych kredytobiorców. „Zostaliśmy z takim dziwnym tworem, który czasem zachowuje się dziwnie i trudno znaleźć jakiekolwiek informacje na jego temat, które by to tłumaczyły” – napisała do „Subiektywnie o Finansach” rozżalona klientka ING Banku, która ma kredyt oparty na WIRON. Czy jej smutek jest uzasadniony?
Opowiem Wam bajkę. Pewnego razu w królestwie Finansji żył książę Wiron. Miał objąć tron i uchronić kraj przed chaosem wysokich stóp procentowych. Jego mądrość w obliczaniu ryzyka zachwycała wszystkich. Mówiono, że poprowadzi królestwo ku dobrobytowi, zastępując starego króla Wibora. Jego panowanie miało przynieść sprawiedliwe kredyty i szczęśliwe życie. Lecz nadszedł dzień, gdy Wiron zniknął bez śladu… Plotki głosiły, że stało się tak na skutek dworskich intryg bankierów, którzy bali się zmian. Inni mówili, że sam postanowił zniknąć, widząc swoje wady. Finansja pogrążyła się w smutku, a Wiron z biegiem czasu odszedł w niepamięć, tylko mędrcy czasami go wspominali.
- Kapitał wraca do Ameryki. Ale czy warto dziś lokować pieniądze w amerykańskie obligacje, poprzez fundusze?
- Jak powinna inwestować pieniądze fundacja rodzinna? Czasy się zmieniają, więc i inwestycje rodzinne wymagają szczególnej troski
- Temat kart kredytowych dzieli młode Polki i Polaków. To darmowy sposób na poprawę domowego cash-flow czy… coś dziwnego i trudnego? Są nowe liczby!
Tak, wskaźnik WIRON miał być swego rodzaju wybawieniem dla kredytobiorców, ale stał się… problemem. „Zostaliśmy z takim dziwnym tworem i ciężko znaleźć informacje na jego temat” – napisała do „Subiektywnie o Finansach” klientka ING Banku, która ma kredyt oparty na WIRON. Oto bowiem tylko jeden bank w Polsce zdążył wprowadzić na rynek – w połowie 2023 r. – kredyt hipoteczny zmiennoprocentowy oparty na WIRON-ie, a wycofał się z niego 12 miesięcy później.
Gdzie można znaleźć informacje o aktualnej wycenie wskaźnika WIRON? Jak on się zachowuje po majowej obniżce stóp w stosunku do WIBOR-u? Czy ta garstka klientów ING Banku, którzy mają kredyt oparty na WIRON-ie, może być zadowolona z tego, jak WIRON się zachowuje?
Miał zastąpić WIBOR. Gdzie szukać tego „stwora”?
Wskaźnik WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight), wcześniej znany jako WIRD, został wybrany przez Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych we wrześniu 2022 r. na preferowany zamiennik dla WIBOR-u (Warsaw Interbank Offered Rate), na którym od wielu lat są opierane kredyty hipoteczne.
W odróżnieniu od WIBOR, który bazuje na prognozach odnośnie do transakcji na rynku międzybankowym, WIRON jest obliczany na podstawie rzeczywistych transakcji overnight zawieranych przez banki z instytucjami finansowymi oraz dużymi przedsiębiorstwami. Wstępnie WIRON był uważany za bardziej przejrzysty niż WIBOR i w grudniu 2022 r. oficjalnie stał się alternatywnym wskaźnikiem referencyjnym.
WIRON był chwalony za większą transparentność niż WIBOR, bo bazuje na rzeczywistych transakcjach, a nie deklaracjach banków. Jednak w styczniu 2024 r. wykryto błędy w danych dostarczanych do obliczania WIRON-u, co doprowadziło do utraty przez ten wskaźnik wiarygodności i stopniowego wycofania go z użycia na rzecz WIBOR 1M. Błędy wynikały z tego, że do wyliczania WIRON-u są wykorzystywane dane z depozytów przedsiębiorstw i to wymagało dokładnej selekcji danych.
W grudniu 2024 r. Narodowa Grupa Robocza ogłosiła wskaźnik WIRF- (teraz ma nazwę Polish Short Term Rate, czyli w skrócie: POLSTR) jako potencjalny nowy wskaźnik referencyjny i tak skończyła się krótka, acz burzliwa historia WIRON-u jako potencjalnego najważniejszego wskaźnika dla kredytobiorców.
Za obliczanie wskaźników takich jak WIBOR czy WIRON odpowiada spółka GPW Benchmark. Dokładnie rzecz ujmując, jest ona administratorem wskaźników referencyjnych. I to na jej stronie internetowej należy szukać aktualnych i pewnych odczytów wskaźnika WIRON. Dziś WIRON 3M wynosi ok. 4,9%, podczas gdy WIBOR 3M sięga 5,2%.
Jak WIRON reaguje na obniżkę stóp? Kredytobiorcy się dziwią
Nieco ponad miesiąc temu Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe, w tym referencyjną z 5,75% do 5,25%. Efekt? WIRON 3M jest obecnie poniżej WIBOR 3M. Zresztą, każdy wskaźnik WIRON (jedno-, trzy- i sześciomiesięczny) jest poniżej swojego odpowiednika z grupy WIBOR. Średnia różnica między tymi wskaźnikami wynosi obecnie 0,34 punktu procentowego na rzecz wskaźników WIRON.
Można więc stwierdzić, że ci nieliczni kredytobiorcy, którzy od połowy 2023 r. do połowy 2024 r. zdecydowali się na wzięcie kredytu hipotecznego z oprocentowaniem liczonym na podstawie WIRON-u są obecnie nieco bardziej zadowoleni niż ci, którzy mają „tradycyjne” kredyty. Oczywiście przy założeniu, że marża ich kredytu opartego na WIRON jest taka sama jak marża analogicznego kredytu opartego na WIBOR (a często tak nie było, banki doliczały do WIRON-u trochę wyższe marże).
Jednak WIRON-owcy mogli przeżywać huśtawkę nastrojów w tym roku, jeśli nie zapoznali się z charakterystyką wskaźnika WIRON. Otóż od niemal samego początku jego istnienia zakładano, że będzie on nieco wolniej reagował na zmiany stóp procentowych niż WIBOR i to potwierdzają jego historyczne notowania. Od momentu ścięcia stóp na początku maja WIRON 3M spadł z 5% (na początku maja) do 4,95% (na początku czerwca). Tymczasem WIBOR 3M osunął się z 5,33% do 5,2%.
Prawda jest jednak taka, że oba wskaźniki już w tygodniach przed majowym posiedzeniem RPP zaczęły iść w dół. Najpierw cieszyli się WIRON-owcy, bo wskaźnik ten zaczął pikować już od początku lutego, a WIBOR stał w miejscu. Potem jednak role się odwróciły i zapewne WIRON-owcy musieli przecierać oczy ze zdumienia, gdy WIBOR 3M od początku kwietnia spadał w oczekiwaniu na cięcie stóp przez RPP, a WIRON wiosną najpierw nic nie robił, a potem tuż przed posiedzeniem Rady zaczął… rosnąć.
Jeszcze dziwniej zrobiło się po posiedzeniu RPP na początku maja. Rada podjęła wspominaną już decyzję o obniżce kosztu pieniądza i WIBOR 3M w kolejnych dniach poszedł jeszcze bardziej w dół, podtrzymując trend spadkowy rozpoczęty na początku kwietnia. Tymczasem WIRON 3M… urósł w ciągu kilku sesji po obniżce stóp. Co prawda ten wzrost był dosłownie kosmetyczny, no ale kredytobiorcy „zapakowani” w kredyty WIRON-owe mogli się zdziwić.
Warto sprawdzić, jak zachowały się te wskaźniki od początku 2025 r., bowiem oba dyskontowały nadchodzącą obniżkę kosztu kredytu. Otóż od początku stycznia WIRON 3M spadł z 5,09% do 4,95% (czyli w niewielkim stopniu). A WIBOR 3M zniżkował z 5,82% do 5,20%. Widać więc jak na dłoni, że bardziej na nadchodzące obniżki stóp zareagował w tym roku WIBOR 3M, jednak oczywiście to WIRON 3M zapewnia nieco niższe koszty kredytu.
Notowania WIBOR 3M – 2025
Źródło: Bankier.pl
Notowania WIRON 3M – 2025
Źródło: Bankier.pl
W przypadku hipotek częściej używany był WIRON 1M (aktualizacja rat co miesiąc), więc warto sprawdzić, jak on zareagował na obniżkę stóp. Na początku stycznia wskaźnik ten wynosił 4,97% i spadł do 4,67%, przyprawiając jednak kredytobiorców o palpitację serca od końca marca do początku maja (wzrost z 4,74% do 5,31%). Generalnie od początku stycznia do 9 czerwca spadł o 0,3 punktu procentowego.
Notowania WIRON 1M – 2025
Źródło: Bankier.pl
Pamiętajmy jednak o dwóch wielkich różnicach między WIRON-em a WIBOR-em. WIRON niejako patrzy w przeszłość, a WIBOR – w przyszłość. WIRON mierzy koszt depozytów na większym rynku niż WIBOR (który obejmuje tylko ten międzybankowy). Dlatego można się spodziewać, że pełne odzwierciedlenie niższych stóp w stawce WIRON 3M będzie widoczne dopiero po trzech miesiącach, czyli właściwie w sierpniu, wrześniu. WIBOR tymczasem już w pełni odzwierciedla majową obniżkę (bo „patrzy w przyszłość”, więc uwzględnił ją w kwietniu).
Czy rezygnacja z WIRON-u była słuszna? Eksperci uważają, że WIRON niezbyt dobrze odzwierciedlał cenę pieniądza na polskim rynku. Czy kredytobiorcy powinni żałować? Historyczne dane wskazują, że WIRON (dla tenorów 1M, 3M i 6M) konsekwentnie utrzymuje się na niższym poziomie niż WIBOR. W 2022 i 2023 roku WIRON był niższy niż referencyjna stopa NBP (6,75% przez ponad pół roku), podczas gdy WIBOR zazwyczaj przewyższał tę wartość.
Jednak dokładna różnica (tzw. spread korygujący) między tymi dwoma wskaźnikami wciąż pozostaje do ustalenia w długim horyzoncie badawczym, i tak naprawdę nie jest jasna odpowiedź na pytanie, czy kredytobiorcy powinni opłakiwać WIRON.
Nowy wskaźnik na horyzoncie – czy to będzie rewolucja w kredytach?
Niemniej jednak pewne jest, że WIRON schodzi ze sceny bankowości detalicznej, a wchodzi na nią Polish Short Term Rate – POLSTR (dawniej: WIRF-). Cóż to za wskaźnik? POLSTR to wskaźnik oparty na depozytach niezabezpieczonych instytucji kredytowych i finansowych. Jego administratorem jest spółka GPW Benchmark. Cechuje się on niską zmiennością oraz mocnym powiązaniem z polityką stóp procentowych NBP.
Według ekspertów ma również potencjał do szerokiego zastosowania w różnych umowach finansowych, a także stabilność transakcyjną, co czyni z niego dobrą bazę dla instrumentów pochodnych. Konieczność odejścia w Polsce od WIBOR-u wynika z zaleceń organizacji międzynarodowych.
WIBOR powinien wedle przepisów prawa i tzw. mapy drogowej zostać zastąpiony nowym benchmarkiem do końca 2027 roku, ale już wcześniej POLSTR może się zacząć pojawiać w umowach kredytowych. Od początku 2028 r. powinien więc w umowach kredytowych pojawić się nowy wskaźnik, ale to nie będzie oznaczało żadnych skokowych zmian oprocentowania, bo zostaną zastosowane tzw. wskaźniki korygujące.
Czy pojawienie się wskaźnika POLSTR to będzie rewolucja? Niekoniecznie. Już dziś około 65% kredytów hipotecznych ma okresowo stałą stopę procentową. Wedle obliczeń ekspertów portalu Analizy.pl sprzed kilku miesięcy POLSTR powinien reagować na zmiany stóp podobnie jak WIRON, ale mniej gwałtownie, choć będzie miał nieco wyższe od niego wartości. Daje to szansę (choć nie pewność), że kredyty oparte o POLSTR będą nieco niżej oprocentowane niż kredyty WIBOR-owe. Trzeba się jednak przygotować na wzrost marż bankowych.
Od 2 czerwca POLSTR jest notowany. Spróbujmy porównać go z WIBOR-em, pamiętając, że dla kredytobiorców najważniejsze są wskaźniki 3M i 6M, bo to one najczęściej są zaszyte w umowach kredytowych. Pierwszego dnia notowań stopa POLSTR 3M wynosiła 5,46%, a WIBOR 3M – 5,19%. Z kolei POLSTR 6M w dniu debiutu sięgał 5,5%, a WIBOR 6M 5,01%. Czyli w przypadku tenorów 3M i 6M korzystniejszy dla zadłużonych był WIBOR.
A jak jest teraz? POLSTR 1M wynosi w dniu publikacji niniejszego tekstu 5,02%, a jego WIBOR-owy odpowiednik – 5,34%. Jednak w przypadku tenorów 3M i 6M powtarza się sytuacja z 2 czerwca i to WIBOR jest korzystniejszy dla kredytobiorców… Oto bowiem POLSTR 3M wynosi 5,36%, a WIBOR 3M – 5,21%. POLSTR 6M sięga 5,46%, a WIBOR 6M – 5,05%.
Pierwsze kredyty z zaszytym wskaźnikiem POLSTR mają się pojawić na początku 2026 roku – będą to kredyty dla firm. Od połowy 2026 r. banki mają zacząć oferować kredyty mieszkaniowe z POLSTR dla klientów indywidualnych.
Sporą ciekawostką jest zapowiedź resortu finansów, że będzie on emitował obligacje skarbowe oparte o nowy wskaźnik POLSTR – pierwsza seria ma się pojawić na rynku w grudniu tego roku. Tymczasem dziś nie ma na rynku detalicznych obligacji skarbowych opartych na WIBOR (za to ten wskaźnik mają „zaszyty” wszystkie obligacje korporacyjne). Na rynku ze świecą szukać kont oszczędnościowych oprocentowanych stawką WIBOR (są bodajże dwa takie) – ciekawe, czy pojawią się rachunki oparte na WIRF-?
Tak więc stary król Wibor jeszcze siedzi na tronie, ale nadchodzą jego ostatnie kwartały panowania (ma umrzeć w 2028 roku). I następca, jak się wydaje, może nie być dużo łaskawszy, o ile w ogóle będzie…
———————————-
ZAPISZ SIĘ NA NASZE NEWSLETTERY:
>>> W każdy weekend sam Samcik podsumowuje tydzień wokół Twojego portfela. Co wydarzenia ostatnich dni oznaczają dla Twoich pieniędzy? Jakie powinieneś wyciągnąć wnioski dla oszczędności? Kliknij i się zapisz.
>>> Newsletter „Subiektywnie o Świ(e)cie i Technologiach” będziesz dostawać na swoją skrzynkę e-mail w każdy czwartek bladym świtem. Będzie to podsumowanie najważniejszych rzeczy, o których musisz wiedzieć ze świata wielkich finansów, banków centralnych, najpotężniejszych korporacji oraz nowych technologii. Kliknij i się zapisz.
———————————-
Źródło okładki: unsplash
