Dlaczego inwestorzy przestali doceniać spółki farmaceutyczne, które miały wielomiliardowe przychody z biznesu szczepionkowego? Kurs akcji koncernu Pfizer spadł o 60%, akcje Moderny – o ponad 90%. I tylko AstraZeneca obroniła się przed krachem. Czy te spółki, przy obecnych wycenach, skandalicznie niskich w porównaniu z „pandemicznymi” to okazja inwestycyjna?
Pandemię COVID-19 trudno zapomnieć, wielu ciężko chorowało, inni stracili bliskich. Do dziś trwa też gorąca dyskusja czy szczepionki na koronawirusa tak naprawdę więcej pomagały, czy szkodziły. Jedno jest pewne, ale i szokujące: spółki farmaceutyczne i biotechnologiczne które oferowały takie szczepionki najpierw dobrze na nich zarobiły, a potem… przniosły ciężkie straty inwestorom na giełdzie.
- Jak zacząć inwestować? Jak kupić swój pierwszy ETF? Gdzie go znaleźć i na co uważać? Przewodnik krok po kroku dla debiutantów [POWERED BY XTB]
- Prawdziwym królestwem gotówki nie są Niemcy. Jest nim dalekowschodni gigant znany z nowych technologii. Ludzie wolą tam banknoty. Dlaczego? [POWERED BY EURONET]
- Ile kosztuje nas drogowa brawura? Podliczyli koszty zbyt szybkiej jazdy w skali kraju. Jak „zaoszczędzić” życie i pieniądze? Technologia na pomoc [POWERED BY PZU]
Większość spółek, które zrobiły gigantyczną karierę oferując szczepionki na koronawirusa w czasie pandemii, jest obecnie wyceniana na giełdach znacznie niżej, niż wtedy. Pfizer, który produkował szczepionkę w kooperacji z firmą BioNTech, od szczytu notowań pod koniec 2021 r. stracił ok. 60% wartości rynkowej. Absolutnie tragicznie wygląda to w przypadku spółek Moderna (szczepionka Spikevax) oraz Novavax (Nuvaxovid), które straciły odpowiednio 94% i aż 97% wartości rynkowej! Broni się AstraZeneca, której wycena urosła od końcówki 2021 r. o kilka procent.
Notowania producentów szczepionek na tle indeksu Nasdaq 100
Źródło: TradingView
Jak to się stało? Dlaczego rynek przestał doceniać spółki farmaceutyczne, które miały grube przychody – liczone w miliardach dolarów – z biznesu szczepionkowego? I czy te spółki przy obecnych wycenach to może być okazja inwestycyjna?
Dlaczego spółki oferujące szczepionki covidowe popadły w niełaskę?
Oczywiście, każdy przypadek trzeba analizować oddzielnie, ale wspólnym mianownikiem dla tych biznesów jest spadek popytu na szczepionki na koronawirusa SARS-CoV-2, który wywoływał chorobę COVID-19. Najlepszym przykładem jest Pfizer, który w czasie pandemii odnotował ogromne przychody i zyski dzięki sprzedaży szczepionki Comirnaty oraz leku Paxlovid.
W 2022 r. przychody ze sprzedaży tych produktów osiągnęły rekordowe 100 mld dolarów! Jednakże po ustąpieniu pandemii popyt na nie – czemu trudno się dziwić – drastycznie zmalał, co przełożyło się na spadek przychodów. Nie sprawdziły się przewidywania niektórych specjalistów od epidemii, którzy zakładali, że koronawirus będzie mutował i będą potrzebne kolejne wersje szczepionek jeszcze przez długie lata.
Źródło: Pfizer / Grok
Spadek sprzedaży szczepionek to nie jedyne powody niepowodzeń spółek produkujących leki. Pfizer w wyniku kontrowersji wokół szczepionek covidowych zaczął tracić zaufanie, a poza tym trafiło się fatalne niepowodzenie w badaniach klinicznych – mowa tutaj o śmierci chłopca podczas eksperymentalnej terapii genowej w 2024 r. Wciąż ciągnie się sprawa „Pfizergate” w Unii Europejskiej: Komisja Europejska została oskarżona o brak przejrzystości w negocjacjach z koncernem.
Kilka dni temu unijny sąd orzekł, że Komisja Europejska nie miała prawa odmówić ujawnienia SMS-ów krążących pomiędzy przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen i prezesem Pfizera Albertem Bourla, których tematem był zakup szczepionek.
Poza tym Pfizer zmaga się z wygasaniem patentów na kluczowe leki z jego portfolio, co otwiera rynek dla tańszych generyków. No i wreszcie rośnie konkurencja w sektorze farmaceutycznym, szczególnie w zakresie nowych terapii. Rynek zaczął te wszystkie problemy uwzględniać w wycenie Pfizera. Nie liczy się więc to, ile Pfizer zarobił na szczepionkach i ile ma gotówki w kasie dzięki temu, tylko jakie ma perspektywy na przyszłość.
Podobnie wygląda to w przypadku koncernu Moderna. Osiągnęła ona ogromne zyski w czasie pandemii dzięki swojej szczepionce mRNA, ale już w 2022 r. pojawiła się konieczność utylizacji 30 mln dawek szczepionki z powodu braku popytu, co obciążyło finanse firmy. Moderna również zmaga się z problemami wizerunkowymi (zarzuty o niedoszacowanie poważnych powikłań po szczepionce na COVID-19, nieprawidłowości w badaniach nad szczepionką na HPV). Niepowodzenia w badaniach klinicznych w zakresie zastosowań mRNA też nie pomagają.
Firma Novavax, podobnie jak Moderna i Pfizer, osiągnęła szczytowe zyski w czasie pandemii dzięki swojej szczepionce Nuvaxovid, ale to już zamierzchła przeszłość. W 2022 r. amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) badała przypadki zapalenia mięśnia sercowego, które mogły być powiązane z przyjęciem szczepionki Novavax, a w 2023 r. spółka publicznie wyraziła wątpliwości co do swojej zdolności do kontynuowania działalności. Novavax w dużej mierze polegał na przychodach ze swojej szczepionki covidowej, nie ma szerokiego portfolio produktów, ani nie prowadzi zaawansowanych badań nad innymi terapiami.
Pfizer: wielu go nienawidzi, ale czy jest okazją inwestycyjną?
Czy któraś z tych spółek może być okazją inwestycyjną? Pamiętajmy, że odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, bo nie jest okazją wszystko, co relatywnie tanie. Jeśli popatrzymy na mnożniki, a głównie na C/Z (cena do zysku), to wszystkie wymienione spółki wydają się być okazyjnie tanie. Pfizer ma ten wskaźnik na poziomie 16,7, gdy jego średnia z 10 lat wynosi około 15. W przypadku Moderny ten wskaźnik jest ujemny (-2,8), a tymczasem w latach 2020-24 wynosił średnio 20. AstraZeneca ma obecnie C/Z na poziomie 27,6, gdy średnia pięcioletnia to 73.
Wszystkie te spółki są relatywnie tańsze od średniej szerokiego rynku spółek technologicznych (bo produkcja innowacyjnych leków to dziś głównie badania i nowoczesne technologie), mierzonego indeksem Nasdaq 100 (jego wskaźnik C/Z wynosi 38 przy wieloletniej średniej na poziomie 24).
Jednak tylko jedna spółka z wymienionych wyżej może się jawić obecnie jako prawdziwa okazja inwestycyjna. Jest to znienawidzony przez wielu antyszczepionkowców Pfizer. A dlaczego ta właśnie spółka może w przyszłości zyskać na wartości? Otóż 20 maja 2025 r. Pfizer ogłosił umowę z chińską firmą biotechnologiczną 3SBio, która dotyczy licencji na eksperymentalny lek przeciwnowotworowy, za którą Pfizer zapłaci 1,25 mld dolarów od razu oraz potencjalnie kolejne 4,8 mld dolarów w przypadku osiągnięcia określonych „kamieni milowych” w rozwoju leku.
Umowa obejmuje globalną licencję na rozwój, produkcję i komercjalizację leku, z wyłączeniem rynku chińskiego (choć Pfizer ma opcję uzyskania praw komercjalizacji w Chinach). To posunięcie znacznie wzmacnia portfolio leków onkologicznych Pfizera.
To się przyda, bo kwartalne przychody Pfizera słabną, głównie z powodu spadającej sprzedaży leku na COVID-19 (Paxlovid) oraz zmian w amerykańskim programie Medicare po dojściu do władzy Donalda Trumpa. Sprzedaż szczepionek i leków ma COVID spadła w koncrnie Pfizer z 56,7 mld dolarów w 2022 r. (wtedy stanowiły ponad połowę wszystkich przychodów) do zaledwie 11 mld dolarów w 2024 r. W tym roku przychody Pfizer z COVID-owych leków Paxlovid i Comirnaty mają być podobne do tych z 2024 r.
Ale firma potwierdziła swoje prognozy na cały rok 2025 i oczekuje przychodów w przedziale od 61-64 mld dolarów (w zeszłym roku było 63,6 mld dolarów) oraz zysk na akcję w przedziale od 2,8 do 3 dolarów. W samym pierwszym kwartale spółka wypracowała 92 centy zysku na akcję, co daje dużą szansę na realizację prognozy.
Przy takim zysku na akcję notowania akcji Pfizer w okolicach 23 dolarów na giełdzie w Nowym Jorku wydają się być dość niskie. Choć z drugiej strony jeśli weźmiemy zysk netto z zeszłego roku (8 mld dolarów) i ten z „popandemicznego” 2022 r. (31,4 mld dolarów) – różnica szokuje. Pfizer wycisnął świat niczym cytrynę, sprzedając lek ratujący życie za kilkadziesiąt miliardów dolarów rocznie. Bo mógł.
Chociaż przychody z produktów powiązanych z pandemią COVID maleją, to przychody Pfizer z produktów niezwiązanych z pandemią poprawiły się w 2024 r. o 12%. Dzieje się to dzięki lekom takim jak Vyndaqel, Padcev i Eliquis. Pfizer jest jednym z największych i najbardziej skutecznych producentów leków onkologicznych. Przejęcie firmy Seagen pod koniec 2023 r. wzmocniło pozycję koncernu w tej dziedzinie.
Sprzedaż leków onkologicznych stanowi ok. 25% całkowitych przychodów Pfizera, a siłą napędową są leki takie jak Xtandi, Lorbrena, Braftovi-Mektovi oraz Padcev. W 2024 r. Pfizer zwiększył swój onkologiczny pipeline badań klinicznych, a kilka leków przeszło do późnych faz rozwoju. Jeśli nie będzie jakichś przykrych niespodzianek, do 2030 r. Pfizer ma mieć w swoim portfelu więcej niż osiem przełomowych leków onkologicznych.
Linie produktowe koncernu Pfizer
Źródło: Pfizer
Pfizer zarabia wagony pieniędzy, ale co z wojną celną?
Skoro przychody wynoszą „tylko” 60-65 mld zł rocznie, w porównaniu do „pandemicznych” ponad 100 mld dolarów rocznie, to firma chce oszczędzać. Pfizer prowadzi program cięcia kosztów, który ma przynieść oszczędności w wysokości 7,7 mld dolarów do końca 2027 r. Część oszczędności ma przynieść zaprzestanie rozwoju eksperymentalnego leku na odchudzanie Danuglipronu.
Ale nawet bez tych oszczędności i bez ekstra-przychodów wynikających ze sprzedawania szczepionek przeciwko koronawirusowi, Pfizer to spółka dywidendowa pełną gębą. W zeszłym roku koncern wypłacił akcjonariuszom 9,5 mld dolarów w formie dywidend, a stopa dywidendy wynosi obecnie ok. 6,4%. To oznacza, że trzymanie jej akcji przynosi wysoką rentowność z samych dywidend (pomijając zmiany cen akcji).
————————
ZAPROSZENIE:
Akcje Pfizera oraz innych globalnych koncernów farmaceutycznych kupisz wygodnie za pomocą aplikacji XTB, w której znajdziesz możliwość inwestowania w akcje, ETF-y, waluty i inne aktywa. Osobiście przetestowane przez Macieja Samcika.
————————
Ale to nie jest tak, że przed Pfizerem już tylko spokojne wody. Prezes koncernu Albert Bourla wyraził niedawno obawy dotyczące wojny celnej i nowych taryf na produkty farmaceutyczne, które mogą zostać wprowadzone przez administrację prezydenta USA Donalda Trumpa. Bourla podkreślił, że firma pozostaje „oszczędna” w swoich inwestycjach w USA z powodu tej niepewności. Pfizer posiada 10 zakładów produkcyjnych i dwa centra dystrybucyjne w Stanach Zjednoczonych, zatrudniając blisko 10 000 osób.
Pfizer to typowy przedstawiciel branży podatnej na problemy prawne. W maju 2025 r. firma Alnylam Pharmaceuticals wycofała pozew przeciwko Pfizerowi i BioNTech, dotyczący rzekomego naruszenia patentów w technologii wykorzystanej w szczepionce przeciwko COVID-19. Alnylam przyznał, że w obecnej formie ich patenty nie obejmują szczepionki Pfizera i BioNTech.
Z kolei sąd unijny orzekł przeciwko Ursuli von der Leyen, szefowej Komisji Europejskiej, w sprawie odmowy udostępnienia wiadomości SMS wymienianych z Albertem Bourlą podczas negocjacji kontraktu na szczepionki przeciwko COVID-19. Ta sprawa rzuca długi cień nie tylko na europejską polityczkę, ale i na prezesa Pfizera.
Analitycy pozostają umiarkowanie optymistyczni wobec Pfizera, wskazując na jego silną pozycję w branży. Średnia z 26 rekomendacji to „przeważaj” z ceną docelową na poziomie 28,2 dolarów. Niedawno Pfizer otrzymał ocenę Zacks Rank #2 („kupuj”) z potencjałem kursu do wzrostu o 25%. Nieco ostrożniej podeszli do niego analitycy Cantor Fitzgerald, 22 kwietnia inicjując rekomendacje od „neutralnie” i ceny docelowej 24 dolary za akcję.
Pfizer może być częścią składową szerokiego portfela akcji jeśli inwestujemy poprzez fundusze ETF. Aż 310 takich funduszy notowanych na giełdzie ma w swoich portfelach akcje Pfizera, a jednym z najbardziej znanych jest iShares U.S. Pharmaceuticals ETF dostępny w Polsce poprzez Interactive Brokers.
————————
ZAPROSZENIE:
Akcje i obligacje z całego świata kupisz oraz pieniądze bezpiecznie przechowasz w Saxo Banku. Polskich klientów do przechowywania części oszczędności lub inwestowania w bezpiecznej jurysdykcji zaprasza duński Saxo Bank, który zgromadził ponad 100 mld dolarów aktywów klientów. Bank oferuje wsparcie techniczne i obsługę w języku polskim, raport podatkowy oraz lokalny numer IBAN dla wpłat w złotych. Ostatnio stał się częścią szwajcarskiej grupy bankowej Safra Sarasin.
————————
Fundusz ten ma wskaźnik kosztów całkowitych na poziomie 0,39% (co jak na ETF jest sporo), jednak ma aż 2,1 mld dolarów aktywów zainwestowanie w akcje amerykańskich gigantów farmaceutycznych, takich jak Johnson & Johnson (24% portfela), Eli Lilly (23%), Royalty Pharma (5,2%), Zoetis (5%), Viatris (4,8%) i właśnie Pfizer (4,8%).
Akcje Pfizera, który stał się w ostatnich latach wręcz symbolem zła i bezwzględnego wykorzystywania globalnego nieszczęścia do zarabiania pieniędzy, są też etyczną zagwozdką dla wielu ludzi. Jednak każdy musi rozważyć w swoim sumieniu, czy w ogóle chce myśleć o inwestowaniu w tego rodzaju przedsięwzięcia.
Więcej: Wynaleźli słynny Ozempic i… znaleźli się na giełdowej spirali śmierci. Czy „odchudzony” Novo Nordisk jeszcze zachwyci inwestorów? Kliknij baner poniżej i przeczytaj.
Przeczytaj też to:
———————————-
ZOBACZ NASZE NOWE WIDEOCASTY:
„Subiektywnie o Finansach” jest też na Youtubie. Raz w tygodniu duża rozmowa, a poza tym komentarze i wideofelietony poświęcone Twoim pieniądzom oraz poradniki i zapisy edukacyjnych webinarów. Koniecznie subskrybuj kanał „Subiektywnie o Finansach” na platformie Youtube
————————-
ZOBACZ CO NOWEGO W HOMODIGITAL:
Obok „Subiektywnie o Finansach” stoi w internetach multiblog Homodigital.pl, czyli subiektywnie o technologii. Opowiadamy w nim to, co ważne dla Twojego cyfrowego bezpieczeństwa i jestestwa. Opowiadamy tak, jak w „Subiektywnie o Finansach” – czyli tylko to, co istotne i tak, żeby każdy zrozumiał. Jeśli korzystasz z technologii, to wpadaj na Homodigital.pl, czytaj i komentuj artykuły, pomóż nam się rozwijać.
———————————-
ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTERY
>>> W każdy weekend sam Samcik podsumowuje tydzień wokół Twojego portfela. Co wydarzenia ostatnich dni oznaczają dla Twoich pieniędzy? Jakie powinieneś wyciągnąć wnioski dla oszczędności? Kliknij i się zapisz.
>>> Newsletter „Subiektywnie o Świ(e)cie i Technologiach” będziesz dostawać na swoją skrzynkę e-mail w każdy czwartek bladym świtem. Będzie to podsumowanie najważniejszych rzeczy, o których musisz wiedzieć ze świata wielkich finansów, banków centralnych, najpotężniejszych korporacji oraz nowych technologii. Kliknij i się zapisz.
———————————-
Źródło okładki: Unsplash, Canva
