Dziś w sklepach ruszają „obowiązkowe” kaucje za butelki po napojach. Kilkadziesiąt złotych miesięcznie do odzyskania. Albo do… zarobienia. Jak to działa?

Jakiś czas temu Tomek Bodył napisał w „Subiektywnie o Finansach” artykuł o tym, jak zarobił ponad 740 zł na zbieraniu butelek po piwie, które raz na jakiś czas zanosił do sklepów i „odzyskiwał” z nich kaucje. Przez sześć lat Tomek zebrał dokładnie 1569 butelek, za które otrzymywał od 35 groszy do złotówki. Podziwiałem gościa za to, że mu się chciało. Od dziś każdy może być jak Tomek, bo rusza w Polsce system sprawiający, że butelki – także plastikowe – oraz puszki opłaca się zanieść do sklepu, zamiast wyrzucić

Od 1 października rusza w Polsce system kaucyjny, który ma nas zmobilizować do recyklingu opakowań. Mniej puszek i butelek ma lądować w śmietniku, a więcej mamy oddawać do sklepów. Nie z miłości do planety, ale za kasę. Za zwrot butelki będzie można dostać nawet złotówkę. Biorąc pod uwagę, ile tych opakowań – głównie z napojami – kupujemy, do odzyskania w każdej rodzinie będzie kilkanaście złotych tygodniowo.

Trudno to nazywać „zarobkiem”, bo to pieniądze, które będą dodawane do ceny napojów butelkowanych lub tych w puszce – po prostu przy kasie będziemy płacili za nie więcej (ceny plus kaucje) i tę nadwyżkę będzie można odzyskać, zwracając opakowania do sklepu. „Zarobek” będzie wtedy, gdy zaniesiemy do sklepu nie tylko swoje butelki (za które kaucję zapłaciliśmy), ale też cudze.

Tak czy owak, plastikowe butelki (np. po wodzie kupowanej przez Polaków całymi zgrzewkami), które dziś wielu z nas poniewiera, depcze albo zgniata, żeby zajmowały mniej miejsca w koszu na śmieci, zyskują wartość rynkową. Podobnie jak te szklane, które często tłuczemy albo wyrzucamy do kosza. I podobnie jak puszki po piwie. Jak to ma działać?

Ile wyniesie kaucja przy zakupie napojów i w jaki sposób będziemy ją płacili? Kaucją są objęte butelki plastikowe o pojemności do trzech litrów (kaucja wynosi 50 groszy), puszki metalowe do pojemności litra (też 50 groszy) oraz szklane butelki o pojemności do półtora litra (kaucja wynosi złotówkę). Takie opakowania będzie można zwrócić do sklepu. Natomiast przy zakupie cena z wywieszki cenowej będzie powiększana o te 50 groszy lub złotówkę. Czyli za colę kosztującą 2,99 zł będziemy płacili przy kasie 3,49 zł.

Czy do wszystkich butelek i puszek będzie dodawana kaucja? Docelowo do wszystkich (poza butelkami z artykułami mlecznymi), ale na razie sklepy będą „upłynniały” opakowania pochodzące jeszcze z wcześniejszych dostaw, więc możemy trafić w sklepie zarówno na butelki lub puszki z kaucją, jak i na te bez kaucji. Butelki z kaucją są specjalnie oznaczone. W okolicach początku przyszłego roku na rynku mają być już tylko butelki z kaucją, czyli w sklepach już na bank będziemy płacili więcej.

W jaki sposób będzie można odzyskać kaucję? Wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m2 będą musiały przyjmować butelki i puszki z kaucją. W niektórych sklepach będą to specjalne punkty kasowe, w innych „kaucjomaty”, czyli automaty, do których będzie się wrzucało opakowania, żeby odzyskać pieniądze (albo „zarobić”, gdy wrzucamy nie swoje opakowania). Żeby odzyskać kaucję, nie będzie trzeba mieć paragonu, to nie musi być opakowanie kupione w danym sklepie. To duża odmiana, bo kiedy Tomek zwracał do sklepów znalezione butelki po piwie, to z formalnościami bywało różnie:

„W Kauflandach są automaty do zwrotu butelek, ale obowiązuje tam jakiś zawiły system kuponów. Z kolei w Carrefourze, gdzie teoretycznie również można oddać butelkę bez paragonów, zostałem ostatnio przeczołgany na okoliczność posiadania takowego. W Żabce można było dostać ekorabat po 0,50 zł za pustą butelkę zwrotną. Kaucja była rozliczana w ramach wymiany butelek, ale zakup musiał odbyć się na tym samym paragonie”.

Czy kaucja będzie zwracana w gotówce? Niekoniecznie. Prawdopodobnie automaty będą wydawały kupony, które będzie można wymienić w kasie na gotówkę albo na rabat przy kolejnych zakupach. Zatem mogą się zacząć bardziej przydawać różne aplikacje mobilne, za pomocą których do tej pory przechowywaliśmy i (ewentualnie) analizowaliśmy paragony. Teraz w tych aplikacjach będziemy mogli przechowywać też kupony rabatowe wynikające ze zwróconych opakowań.

Czy trzeba będzie spełnić jakieś warunki, żeby odzyskać kaucję? Warunków formalnych nie ma – nie trzeba mieć paragonu ani żadnego dowodu sprzedaży, ale z butelkami i puszkami trzeba się pojawić w większym sklepie (powyżej 200 m2), małe nie muszą przyjmować opakowań z kaucją. Butelka lub puszka musi być niezniszczona, czyli naklejka z jej „danymi” musi być czytelna. I to jedyny warunek.

Czy to ma sens? Zobaczymy. Kaucje są ustalone na poziomie zdecydowanie „niezaporowym”. Wydaje mi się, że nie każdego zmobilizują do dostarczenia opakowań do recyklingu. Gdyby np. do każdej butelki i puszki z napojem doliczano 5 zł kaucji, a nie maksymalnie złotówkę, to każdy by pilnował „swoich” butelek jak oka w głowie. No ale wtedy rząd, który by takie kaucje ustalił, zapewne zostałby wywieziony przez konsumentów na taczkach. Faktem jest, że w cywilizowanych krajach takie systemy funkcjonują od dekad:

„Będąc ponad 20 lat temu w Szwecji, byłem w szoku, widząc w marketach automaty do skupu puszek. W Holandii od dawna podobne automaty służą do skupu plastikowych butelek po napojach, a widok porządnych obywateli idących na zakupy ze skrzyniami pustych butelek (sprzedaż piwa na skrzynki jest tam bardzo popularna) nikogo nie dziwi. Taka jest tam norma społeczna. U nas ktoś, kto oddaje butelki po piwie, jest ciągle kimś pomiędzy alkoholikiem, menelem a wariatem”

– pisał Tomek Bodył w zeszłym roku w „Subiektywnie o Finansach”, opisując swoje „kaucyjne” przygody, z konieczności dotyczące wówczas tylko butelek szklanych (za inne kaucji nie zwracano). Koszt logistyki związanej z obrotem plastikowymi i szklanymi butelkami oraz metalowymi puszkami zapewne na koniec sklepy wrzucą w ceny towarów, więc to my zapłacimy za ten „obrót wtórny” i „obowiązkowe” kaucje.

Z drugiej strony raczej nie będziemy płacili mniej za wywóz śmieci, choć może być ich mniej przez to, że butelki plastikowe będą wracały do sklepów. Jeśli kaucje sprawią, że wzrośnie odsetek opakowań po napojach, które będą zwracane (czy to przez „prawowitych właścicieli”, czy przez osoby, które będą chciały na tym zarobić), to być może system się opłaci. Ale czy tak będzie? Mam wątpliwości. Będziecie zwracali butelki i puszki do sklepów czy po staremu je zgniatali i wyrzucali? Odzyskiwać kaucje czy je ignorować?

——————————–

PRZECZYTAJ, TO TEŻ CIEKAWE:

———————————-

ZOBACZ NASZE ROZMOWY:

„Subiektywnie o Finansach” jest też na Youtubie. Raz w tygodniu duża rozmowa, a poza tym komentarze i wideofelietony poświęcone Twoim pieniądzom oraz poradniki i zapisy edukacyjnych webinarów. Koniecznie subskrybuj kanał „Subiektywnie o Finansach” na platformie Youtube

———————————-

ZAPRASZAM NA WEBINARIUM:

Jak przygotować się na erę spadających (i docelowo niskich) stóp procentowych? Czy w tych okolicznościach trzeba się bać podwyższonej inflacji i utraty wartości pieniądza? Jak się przed tym bronić? Co może oznaczać dla naszych inwestycji ewentualna dalsza przecena dolara? Czy nadchodzi czas złota i surowców? I koniec ery wysokich zysków z inwestycji w nieruchomości na wynajem?

O tym wszystkim porozmawiamy podczas webinaru, który odbędzie się 1 października 2025 r. o godz. 19.00. Tradycyjnie opowiem o tym, co zmieniłem w samcikowym portfelu czterech ćwiartek (i jak się ostatnio sprawdzał), a potem – wspólnie z zaproszonymi gośćmi – Michałem Krajczewskim i Jerzym Nikorowskim z BM Banku BNP Paribas – przedstawimy kilka pomysłów na inwestowanie przy spadających stopach procentowych – dla mniej i bardziej zaawansowanych inwestorów.

Webinar jest bezpłatny, natomiast trzeba się zapisać, korzystając z poniższego formularza, bo liczba miejsc w pokoju jest ograniczona. Do zapisanych na webinar osób trafi pełen jego zapis. Żeby się zapisać, kliknij tutaj.

———————————-

CZYTAJ, TO TEŻ CIEKAWE: 

——————————-

ZAPISZ SIĘ NA NASZE NEWSLETTERY:

>>> W każdy weekend sam Samcik podsumowuje tydzień wokół Twojego portfela. Co wydarzenia ostatnich dni oznaczają dla Twoich pieniędzy? Jakie powinieneś wyciągnąć wnioski dla oszczędności? Kliknij i się zapisz.

>>> Newsletter „Subiektywnie o Świ(e)cie i Technologiach” będziesz dostawać na swoją skrzynkę e-mail w każdy czwartek bladym świtem. Będzie to podsumowanie najważniejszych rzeczy, o których musisz wiedzieć ze świata wielkich finansów, banków centralnych, najpotężniejszych korporacji oraz nowych technologii. Kliknij i się zapisz.

———————————

ZNAJDŹ SUBIEKTYWNOŚĆ W SOCIAL MEDIACH

Jesteśmy nie tylko w „Subiektywnie o Finansach”, gdzie czyta nas ok. pół miliona realnych odbiorców miesięcznie, ale też w mediach socjalnych, zwanych też społecznościowymi. Tam krótkie spostrzeżenia o newsach dotyczących Twoich pieniędzy. Śledź, followuj, bądź fanem, klikaj, podawaj dalej. Twórzmy razem społeczność ludzi troszczących się o swoje pieniądze i ich przyszłość.

>>> Nasz profil na Facebooku śledzi ok. 100 000 ludzi, dołącz do nich tutaj

>>> Samcikowy profil w portalu X śledzi 26 000 osób, dołącz do nich tutaj

>>> Nasz profil w Instagramie ma prawie 11 000 followersów, dołącz do nich tutaj

>>> Połącz się z Samcikiem w Linkedin jak 26 000 ludzi. Dołącz tutaj

>>> Nasz profil w YouTube subskrybuje 12 000 widzów. Dołącz do nich tutaj

>>> „Subiektywnie o Finansach” jest już w BlueSky. Dołącz i obserwuj!

——————————–

zdjęcie tytułowe: WEI (Raport o systemie kaucyjnym)/Canva