Spóźniłeś się na hossę złota? Być może nie wszystko stracone. Kiedy notowania platyny wystrzelą? Jak inwestować w surowiec rzadszy niż złoto?

Jest taki metal, który ma bliźniacze właściwości jak złoto czy srebro. Ba, pod pewnymi względami jest nawet „lepszy”, a występuje w przyrodzie o wiele rzadziej. Mimo to jedna uncja (31,1 g) tegoż metalu kosztuje „tylko” około 980 dolarów, podczas gdy uncja złota – aż 3000 dolarów. Gdy złoto w ciągu pięciu lat zdrożało o niemal 100% (denominowane w dolarze), a srebro o ponad 125%, to ów tajemniczy metal, o którym mowa, zyskał ledwie ok. 28%. Kiedy cena platyny wystrzeli w górę za złotem i srebrem?

Tę ospałość platyny widać jeszcze wyraźniej w horyzoncie 10-letnim. Otóż w dekadę złoto podrożało o około 155%, srebro o około 112%, a platyna… nie podrożała w ogóle. A nawet spadła o 13%. Jak to możliwe, skoro ostatnie lata były tak udane dla metali szlachetnych, które są przecież szeroko wykorzystywane w przemyśle? Na rynku platyny bardzo często występuje deficyt podaży. Dlaczego więc metal, którego brakuje, nie zyskuje na wartości?

Ciekawe? Po przeczytaniu wróć tutaj, kliknij i odkryj sprawdzone patenty Samcika na ochronę przed inflacją

Niezwykle wytrzymałe „małe srebro”

Historia platyny jest długa – była ona stosowana w biżuterii i ozdobach już w starożytnym Egipcie. Odkryto platynowe ozdoby w trumnie odkopanej w Tebach, a jest ona datowana na VII wieku p.n.e. Przez hiszpańskich konkwistadorów została nazwana „małym srebrem”, a właściwie „fałszywym srebrem”, a było to obraźliwe, bo nie mieli oni pojęcia o zastosowaniach i prawdziwej wartości platyny, która przeszkadzała im w próbach wydobycia złota (warto zainteresować się historią człowieka, który odkrył platynę, to materiał na film fantastyczno-przygodowy – człowiek nazywał się Antonio de Ulloa).

Platyna to metal, który wygląda równie pięknie jak złoto, a występuje rzadziej. Współczesne zastosowania tego metalu wykraczają jednak daleko poza symbolikę. Platyna jest kluczowa dla katalizatorów samochodowych, ponieważ przekształca ona spaliny w mniej szkodliwe substancje – dlatego sektor motoryzacyjny generuje aż 40% popytu na platynę. Jest ona używana także jako katalizator w przemyśle chemicznym. Jest niezbędna w procesie produkcji leków przeciwnowotworowych.

Platyna jest trudniejsza do wykucia i mniej elastyczna niż złoto czy srebro. Cechuje się niesamowitą wytrzymałością, odpornością na zarysowania – dlatego stała się jednym z najważniejszych surowców stosowanych w branży jubilerskiej. A jedną z jej najciekawszych cech, dzięki której jest szeroko stosowana w przemyśle, są jej właściwości katalityczne (czyli przyspiesza lub uruchamia proces chemiczny bez trwałej zmiany lub zużycia). Z uwagi na wysoką temperaturę topnienia platyna jest niezbędna do produkcji elektrod oraz naczyń, w których różne materiały mogą być bardzo mocno podgrzewane.

Zestaw unikatowych właściwości sprawa, że platyna znajduje szerokie zastosowanie w produkcji wszelakiej elektroniki: twardych dysków, światłowodów i ekranów LCD, łopatek turbin, świec zapłonowych, rozruszników serca. Co ciekawe, ma także dużo zastosowań w stomatologii – korony, mosty, szpilki i inny sprzęt dentystyczny oraz wypełnienia wykorzystują platynę jako kluczowy składnik.

Platyna rzadko występuje samodzielnie, zwykle idzie w parze z niklem, żelazem, złotem i innymi metalami. Kiedyś wydobywano ją w kopalniach odkrywkowych i wypłukiwano w rzekach. Obecnie trzeba kopać i szukać jej coraz głębiej. Sporo platynowców znajduje się w Rosji, a także w Ameryce Południowej (zwłaszcza w Río de la Plata, czyli Rzece Srebra położonej między Argentyną a Urugwajem). Jednak większość wydobycia odbywa się w Republice Południowej Afryki, która odpowiada za aż około 80% światowej produkcji platyny. Reszta podaży jest dostarczana przez Rosję, Zimbabwe, Kanadę i USA.

Produkcja platyny w podziale na kraje w tonach metrycznych (2024)

Źródło: Statista

Skąd deficyt na rynku platyny?

Gdy zagłębimy się w to, co dzieje się na rynku platyny, to możemy przecierać oczy ze zdumienia, że jest ona tak tania i że nie drożeje równie dynamicznie co złoto czy srebro. W roku 2025 – i będzie to trzeci taki rok z rzędu – powinien pojawić się strukturalny deficyt tego metalu. W 2024 r. wyniósł on blisko 1 mln uncji i był rekordowo wysoki, a w tym roku ma sięgać około 0,8 mln uncji – według danych World Platinum Investment Council. W 2024 r. podaż metalu urosła o 3% (do 7,3 mln uncji), ale w tym roku ma spaść o 4%.

Popyt na platynę w zeszłym roku przekroczył 8 mln uncji – po raz pierwszy od 2019 r. Była to głównie zasługa większego zainteresowania inwestorów kupujących „platynowe” ETF-y (kupiły 0,7 mln uncji). Popyt na platynę w branży motoryzacyjnej spadł o 2% (do 3,1 mln uncji), i tak był w pobliżu historycznego szczytu i powyżej 5-letniej średniej. Popyt w 2025 r. będzie prawdopodobnie o 5% niższy od zeszłorocznego (7,6 mln uncji).

Ale niższa – tylko 7 mln uncji – prawdopodobnie będzie też podaż w związku z planowanym ograniczaniem wydobywania palladu w Ameryce Północnej (platyna często występuje razem z nim). Relatywnie niska cena metali z koszyka platynowców zmusiła wiele kopalń do ograniczenia wydobycia tych metali. Lukę między podażą a popytem częściowo może zalepić recykling. W zeszłym roku na rynek trafiło w ten sposób 1,48 mln uncji. Ale to było najmniej od 2013 r. Winne są ograniczenia podaży zużytych katalizatorów oraz spadek recyklingu biżuterii.

Spadająca produkcja, znacznie wyższy popyt i kłopoty w recyklingu – to brzmi jak przepis na hossę. Ale są jeszcze zapasy w skarbcach. W przypadku platyny spadły one w 2024 r. o 23% – do 3,38 mln uncji. W 2025 r. – jeśli rzeczywiście będzie deficyt podaży – mogą spaść o kolejne 25%. Gdyby tak się stało, oznaczałoby to, że pod koniec grudnia całe światowe zapasy platyny wystarczą na ledwie… cztery miesiące zaspokajania popytu z przemysłu i branży jubilerskiej.

Nie jest łatwo zwiększyć podaż platyny na drodze wydobycia tak, by zaspokajać na bieżąco popyt (pamiętajmy: nie ma na całym świecie ani jednej kopalni platyny!). Co prawda jest możliwość, że popyt na platynę ze strony przemysłu samochodowego nieco zmaleje, jeśli będą się nasilać wojny celne (bo po prostu będzie się sprzedawało mniej aut), ale World Platinum Investment Council spodziewa się, że deficyt na rynku platyny wyniesie w latach 2026–2029 mniej więcej 8% popytu.

Bilans rynkowy – platyna i pallad (w tys. uncji)

Źródło: WPIC

Cena platyny w oczekiwaniu na nieuchronną hossę?

Tymczasem w nadchodzących latach zapotrzebowanie na platynę prawdopodobnie wzrośnie, mimo że pojawiają się przepisy ograniczające użycie silników benzynowych i wysokoprężnych w motoryzacji, a zwiększające popyt na auta elektryczne. Rośnie również popyt na ogniwa paliwowe, które są oparte na platynie. No i popyt z innych gałęzi przemysłu (np. elektronika czy stomatologia) raczej nie zniknie.

Obecnie około 40% popytu na platynę pochodzi z sektora motoryzacyjnego, a zdaniem analityków Capital Economics ten udział będzie rósł. „Spodziewamy się, że popyt na platynę ze strony firm motoryzacyjnych wzrośnie istotnie ze względu na zwiększone wykorzystanie platyny w pojazdach hybrydowych, które szybko zyskują udziały w rynku” – uważa Ankita Amajuri z Capital Economics.

Notowania platyny na tle złota i srebra (w USD) – 10 lat

Źródło: Stooq

Z kolei analitycy UBS przewidują, że cykl obniżek stóp procentowych sprawi, iż ludzie powrócą do kupowania aut na kredyt. W związku z tym wzrośnie popyt na samochody, a jak wiadomo – w katalizatorach jest platyna. „Podczas gdy produkcja samochodów była rozczarowująca w 2024 r., jest miejsce na poprawę w 2025 r., jeśli aktywność gospodarcza wzrośnie” – stwierdzili w niedawno opublikowanym raporcie analitycy UBS Giovanni Staunovo i Wayne Gordon. UBS przewiduje deficyt platyny w wysokości 0,5 mln uncji (czyli 6,4% popytu) w 2025 roku.

Jednak na rynku platyny nie ma reakcji ani na niedobory platyny, ani na potencjalny rosnący popyt z uwagi na zieloną transformację. Właściwie od ponad trzech lat cena tego metalu konsoliduje się w przedziale 900–1100 dolarów za uncję. Można przypuszczać, że gdy już do tego wybicia dojdzie, będzie ono równie spektakularne jak w przypadku złota, które też konsolidowało się przez trzy lata, a następnie w dwa lata podrożało o 50%.

Według analityków UBS nie zobaczymy jednak wyraźnych wzrostów ceny platyny, dopóki zapasy metalu nie spadną w okolice 2 mln uncji. Prognozy mówią, że do końca tego roku mają one spaść w okolice 3 mln uncji. Nie jest pewne, czy nastąpi to już w 2025 r. Być może jeszcze przez jakiś czas platyna pozostanie relatywnie tania w stosunku do złota (co ilustruje Gold-Platinum Ratio pokazujący, jak dużo uncji platyny potrzeba do zakupu jednej uncji złota).

Gold-Platinum Ratio (25 lat)

Źródło: bullionbypost.eu

Inspirująca cena platyny. Ale jak ją kupić?

Platynowe monety i sztabki możemy kupić we wszystkich największych sklepach i portalach numizmatycznych handlujących metalami szlachetnymi. Tak jak w przypadku złotych monet bulionowych można nabyć Amerykańskiego Orła, Kanadyjski Liść Klonowy czy Australijskiego Kangura (ten jest najtańszy). Warto sprawdzać ceny, bo jak daje się zauważyć, cena monety może się różnic u poszczególnych dostawców o nawet 300 zł (czyli o około 5%).

Od monet nieco tańsze są uncjowe sztabki platynowe (w Polsce najczęściej spotykane z mennicy Valcambi). Dostępne są na rynku także zestawy 25 małych jednogramowych sztabek (tzw. multicard) bite przez szwajcarską mennicę PAMP, jednak to jest mniej opłacalna „zabawa” niż monety uncjowe (bo taki zestaw kosztuje prawie tyle co moneta, a otrzymujemy 25 g metalu, a nie 31,1 g). Z drugiej strony, w przypadku jakiejś „czarnej godziny” takimi jednogramowymi sztabkami z pewnością łatwiej płacić niż uncjową monetą.

U polskich brokerów znajdziemy nie tylko kontrakty futures na platynę oraz certyfikaty z możliwością lewarowania pozycji (odradzam tym, którzy nie są zaawansowanymi inwestorami), ale też kilkanaście funduszy ETF i ETC. I tego typu produkty można polecić, tym bardziej że są one najczęściej zabezpieczone fizycznym metalem spoczywającym w skarbcach.

Najtańszym takim produktem z ekspozycją na platynę jest Invesco Physical Platinum ETC dostępny w ofercie Interactive Brokers. Oczywiście ma on za zadanie odwzorowywać zachowanie ceny platyny na rynku spot. W jego przypadku wskaźników kosztów całkowitych TER wynosi ledwie 0,19% (średniorocznej wartości zainwestowanych środków). Każdy certyfikat jest zabezpieczony fizyczną platyną przechowywaną w londyńskich skarbcach JP Morgan Chase Bank. Produkt jest denominowany w dolarach (jest więc ryzyko walutowe).

Bliźniaczo podobnym produktem jest iShares Physical Platinum ETC dostępny w ofercie nie tylko Interactive Brokers, ale też XTB, Saxo Banku, DIF Broker oraz Bossa.pl. W jego przypadku wskaźnik kosztów całkowitych sięga 0,2%. Certyfikaty tego funduszu są również denominowane w dolarach i również są zabezpieczone sztabkami platyny spoczywającymi w sejfach banku JP Morgan.

Swego rodzaju ciekawostką i interesującym rozwiązaniem dla zaawansowanych inwestorów jest WisdomTree Platinum 2x Daily Leveraged, czyli fundusz, który daje możliwość zajmowania pozycji na „papierowej” platynie z lewarem 2x. Dzienna ekspozycja lewarowana oznacza, że zachowanie jednostki odzwierciedla 200% dziennej zmiany procentowej indeksu Bloomberg Platinum – czyli jeśli indeks spadnie o 5%, wycena jednostki tąpnie o 10% i odwrotnie. Koszt całkowity funduszu (TER) wynosi 0,98% rocznie. Uwaga – nie oferuje on zabezpieczenia w fizycznym metalu. Jest dostępny w ofercie Interactive Brokers, DIF Broker, Saxo Bank oraz Bossa.pl.

———————–

ZAPISZ SIĘ NA NASZE NEWSLETTERY

>>> W każdy weekend sam Samcik podsumowuje tydzień wokół Twojego portfela. Co wydarzenia ostatnich dni oznaczają dla Twoich pieniędzy? Jakie powinieneś wyciągnąć wnioski dla oszczędności? Kliknij i się zapisz.

>>> Newsletter „Subiektywnie o Świ(e)cie i Technologiach” będziesz dostawać na swoją skrzynkę e-mail w każdy czwartek bladym świtem. Będzie to podsumowanie najważniejszych rzeczy, o których musisz wiedzieć ze świata wielkich finansów, banków centralnych, najpotężniejszych korporacji oraz nowych technologii. Kliknij i się zapisz.

——————————-

SPRAWDŹ RANKING DEPOZYTÓW I KONT OSZCZĘDNOŚCIOWYCH

Zastanawiasz się, co zrobić z pieniędzmi? W którym banku jest najwyższe oprocentowanie pieniędzy na długo, a w którym na krótko? Który najlepiej zapłaci za nowe środki, a który „w standardzie”? Sprawdź „Okazjomat Samcikowy” – to aktualizowane na bieżąco rankingi lokat, kont oszczędnościowych, a także kont osobistych, rachunków firmowych i kart kredytowych. Wszystkie tabele znajdziesz w zakładce „Rankingi” w „Subiektywnie o Finansach”.

———————————-

ZAPLANUJ ZAMOŻNOŚĆ Z SAMCIKIEM

Myślisz, że nie masz szans na żywot rentiera? Że masz za mało oszczędności? Że za mało zarabiasz? Że nie umiał(a)byś dobrze ulokować pieniędzy, gdybyś je miał(a)? W tym e-booku pokazuję, że przy odrobinie konsekwencji, pomyślunku i, posiadając dobry plan, niemal każdy może zostać rentierem. Jak bezboleśnie oszczędzać, prosto inwestować i jak już teraz zaplanować swoje rentierstwo – o tym jest ten e-book. Praktyczne rady i wskazówki. Zapraszam do przeczytania – to prosty plan dla Twojej niezależności finansowej. Polecam też trzy inne e-booki: o tym, jak zrobić porządek w domowym budżecie i raz na zawsze wyjść z długów, jak bez podejmowania ryzyka wycisnąć więcej z poduszki finansowej i jak oszczędzać na przyszłość dzieci.

————————————

MACIEJ SAMCIK ZAPRASZA DO INWESTOWANIA:

Zapraszam do lokowania oszczędności ze sprawdzonymi przeze mnie osobiście partnerami. Poniższe oferty sprawdziłem osobiście i w większości z tych firm inwestuję część swoich prywatnych oszczędności. Pamiętaj jednak: to nie jest rekomendacja. Jestem tylko blogerem finansowym, nie mam licencji doradcy inwestycyjnego, nie wolno mi nic rekomendować. Inwestujesz na swoje ryzyko, bo to Twoje pieniądze. Pamiętaj o dywersyfikacji. Każdy popełnia błędy w inwestowaniu, ale trzeba limitować ich wartość. O mojej filozofii inwestowania – samcikowej strategii czterech ćwiartek – przeczytaj tutaj. Wyniki strategii czterech ćwiartek w 2024 r. – znajdziesz tutaj.

>>> Inwestuj w PRZYSZŁE RENTIERSTWO lub NA EMERYTURĘ w funduszach UNIQA TFI. W ofercie TFI UNIQA są fundusze pozwalające łatwo i bezpiecznie (czyli poprzez firmę, która ma siedzibę w Polsce, ma polskojęzyczną obsługę i spełnia wszystkie standardy wyznaczone przez polskich regulatorów) zainwestować pieniądze na całym świecie. Część funduszy ma niską opłatę za zarządzanie (0,5% w skali roku). Te fundusze można kupić przez internet, w ramach programu „Tanie Oszczędzanie”, jak również w ramach konta IKZE (dodatkowo ulga w podatku PIT) lub konta IKE (dodatkowo brak podatku Belki). Przy zakupie internetowym nie płaci się też, rzecz jasna, żadnych opłat manipulacyjnych. Na stronie akcji edukacyjnej „Wyciskanie emerytury” znajdziesz ważne wieści dla Twojej przyszłości finansowej.

>>> INWESTUJ NA CAŁYM ŚWIECIE, przetestuj Plany Inwestycyjne w ramach aplikacji mobilnej XTB. To prosty mechanizm, który pozwala inwestować na całym świecie bez konieczności podejmowania zbyt wielu decyzji, poświęcania czasu oraz nabywania specjalistycznej wiedzy. Jak to wygląda i jak działa? Ściągasz aplikację mobilną XTB, wybierasz opcję „Plany Inwestycyjne” (w aplikacji druga ikona od lewej na dole), wybierasz jeden lub kilka spośród ETF-ów obejmujących inwestowanie w różnych regionach świata, wybierasz podział pieniędzy w ramach portfela (albo zostawiasz automatycznie podpowiadany podział po równo), wpłacasz pieniądze (BLIKiem, przelewem ekspresowym, PayPalem, kartą płatniczą…) i gotowe. Inwestujesz na całym świecie. Tę możliwość możesz przetestować, klikając tutaj. A więcej porad o inteligentnym inwestowaniu – na stronie akcji edukacyjnej „Inwestuj z XTB”

>>> Uzyskaj WSPARCIE W INWESTOWANIU. Sprawdź usługę doradztwa inwestycyjnego w BNP PARIBAS BANK POLSKA. Masz już trochę grosza przy duszy, ale (jeszcze) nie jesteś milionerem? Sprawdź usługę doradztwa inwestycyjnego w domu maklerskim BNP Paribas. Wbrew pozorom wcale nie jest zarezerwowana wyłącznie dla finansowych krezusów. Na jakie usługi możesz liczyć i jak doradca inwestycyjny może pomóc przy inwestowaniu kwot rzędu kilkadziesiąt tysięcy złotych? Czym doradca inwestycyjny różni się od doradcy finansowego? Jakie usługi oferuje i czy trzeba za nie dodatkowo płacić? Zapraszam do przeczytania rozmowy na ten temat oraz do wypróbowania doradztwa inwestycyjnego w biurze maklerskim BNP Paribas. A wszystkie aktualne oferty inwestycyjne BNP Paribas znajdziesz tutaj.

>>> Kupuj AKCJE I OBLIGACJE Z CAŁEGO ŚWIATA oraz PRZECHOWUJ BEZPIECZNIE PIENIĄDZE za pomocą duńskiego Saxo Banku. Polskich klientów do przechowywania części oszczędności lub inwestowania w bezpiecznej jurysdykcji zaprasza duński Saxo Bank, który zgromadził ponad 100 mld dolarów aktywów klientów. Bank oferuje wsparcie techniczne i obsługę w języku polskim, raport podatkowy oraz lokalny numer IBAN dla wpłat w złotych. Ostatnio stał się częścią szwajcarskiej grupy bankowej Safra Sarasin.

>>> ZŁOTO W MONETACH lub sztabkach kupuj bezpiecznie i w częściach w sklepie Goldsaver. W Goldsaver każdy może kupić sztabkę złota po kawałku we własnym tempie i bez zobowiązań. Kliknij ten link, załóż konto i kupuj złoto w częściach. W jakiej cenie kupujesz złoto? W Goldsaver zawsze jest to kurs złota w NBP powiększony o 6,9% (koszt przechowywania, pakowania, wysyłki oraz marża sprzedawcy). Z kolei cena złota w NBP odzwierciedla kurs z londyńskiej giełdy metali. Za marką Goldsaver stoi – należący do tej samej grupy kapitałowej – Goldenmark, czyli jeden z najważniejszych na polskim rynku dystrybutor metali szlachetnych, który w ciągu 14 lat działalności dostarczył Polakom około 17 ton fizycznego złota.

>>> KRYPTOWALUTY, w tym bitcoina, bezpiecznie włóż do smartfonu w kantorze QUARK. Jeśli myślisz o lokowaniu części pieniędzy na rynku kryptowalut, ale nie wiesz, jak się za to zabrać i gdzie kupić swoją pierwszą kryptowalutę, to możesz skorzystać z usług sieci kantorów Quark. To najstarsza sieć tego typu w kraju – w bezpieczny, wiarygodny sposób kupisz tam kryptowalutę i uzyskasz pomoc dotyczącą jej przechowywania. Więcej szczegółów na stronie Quark.

>>> Pieniądze w bezpiecznym miejscu POZA POLSKĄ LOKUJ za pomocą RAISIN. Przetestuj, jak działa geograficzna dywersyfikacja oszczędności za pomocą niemieckiej platformy Raisin, która łączy polskich oszczędzających z instytucjami finansowymi z innych krajów. Platforma pozwala klientom na deponowanie środków bez konieczności ponownego potwierdzania tożsamości czy też uzyskiwania dostępu do oddzielnej platformy dla każdego banku, tym samym usprawniając cały proces oszczędzania. Załóż bezpłatne konto w Raisin tutaj, a potem złóż zlecenie utworzenia lokaty, przelej pieniądze i przetestuj nową platformę do europejskiego oszczędzania dostępną w Polsce.

——————-

ZNAJDŹ SUBIEKTYWNOŚĆ W SOCIAL MEDIACH

Jesteśmy nie tylko w „Subiektywnie o Finansach”, gdzie czyta nas ok. pół miliona realnych odbiorców miesięcznie, ale też w mediach socjalnych, zwanych też społecznościowymi. Tam krótkie spostrzeżenia o newsach dotyczących Twoich pieniędzy. Śledź, followuj, bądź fanem, klikaj, podawaj dalej. Twórzmy razem społeczność ludzi troszczących się o swoje pieniądze i ich przyszłość.

>>> Nasz profil na Facebooku śledzi ok. 100 000 ludzi, dołącz do nich tutaj

>>> Samcikowy profil w portalu X śledzi 26 000 osób, dołącz do nich tutaj

>>> Nasz profil w Instagramie ma prawie 11 000 followersów, dołącz do nich tutaj

>>> Połącz się z Samcikiem w Linkedin jak 23 000 ludzi. Dołącz tutaj

>>> Nasz profil w YouTube subskrybuje 10 000 widzów. Dołącz do nich tutaj

>>> „Subiektywnie o Finansach” jest już w BlueSky. Dołącz i obserwuj!

——————————-

ZOBACZ NASZE WIDEOROZMOWY I PORADNIKI:

„Subiektywnie o Finansach” jest też na Youtubie. Raz w tygodniu duża rozmowa, a poza tym komentarze i wideofelietony poświęcone Twoim pieniądzom oraz poradniki i zapisy edukacyjnych webinarów. Koniecznie subskrybuj kanał „Subiektywnie o Finansach” na platformie Youtube.

Źródło okładki: Gencraft AI