Gorąco? W czasie upałów włączona klimatyzacja (jeśli ktoś ma) to nie wszystko. W Polsce zaczyna się moda na rolety zatrzymujące ciepło

Gra o światło i o… ciepło. Jak zatrzymać żar z nieba? Każdy chyba słyszał o termomodernizacji. Ocieplamy ściany i uszczelniamy dachy, wymieniamy okna i drzwi na bardziej szczelne, instalujemy grzejniki, które pozwalają regulować ilość dostarczanego ciepła. Ale mało kto wie, że elementem termomodernizacji może być też instalacja… „inteligentnych” rolet. Jak zaciemnianie pomieszczeń może ograniczyć rachunki za ogrzewanie zimą i za klimatyzację latem? W te koszmarnie upalne dni podsuwamy pomysł, żeby w mieszkaniu zrobiło się mniej gorąco

Rachunki za utrzymywanie w domu pożądanej temperatury (głównie za ogrzewanie zimą, ale coraz bardziej też za chłodzenie latem) to największy składnik naszych rachunków dotyczących eksploatacji mieszkań. Dlatego każde dziecko wie, że warto inwestować w szczelne okna i drzwi oraz regulowane grzejniki. Przeważnie taka inwestycja zwróci się w pięć–siedem lat w niższych rachunkach. Generalnie chodzi o to, by przestrzeń mieszkalna „potrafiła” możliwie długo utrzymywać pożądaną temperaturę.

Budownictwo to gigantyczny „pożeracz” energii. W Unii Europejskiej odpowiada za 40% jej zużycia i ponad jedną trzecią emisji CO2. Od 2030 roku wszystkie nowe budynki w Unii Europejskiej muszą być niemal zeroenergetyczne. Prawdziwe wyzwanie to starsze budynki, wymagające renowacji – a tych w Polsce nie brakuje. Dane programu „Fala Renowacji” wskazują, że aż 70% z blisko 6,9 mln budynków mieszkalnych w kraju wymaga termomodernizacji.

Chodzi nie tylko o ograniczanie rachunków zimą, ale też w coraz większym stopniu o chłodzenie latem. Klimatyzacja w Polsce powoli staje się niezbędnym wyposażeniem mieszkań i domów. Według badaczy ocieplenie już nie puka do drzwi, a wchodzi bez zaproszenia. Raport Global Climate Highlights 2024 wskazuje, że świat w zeszłym roku zaliczył kolejny rekord: średnia temperatura globalna wyniosła 15,1°C – to najwyższy w historii wynik. A właściwie od początku pomiarów w 1850 r. Zobaczymy, czy w tym roku go poprawi, ale nie jest to wykluczone.

Gra o światło, czyli ile można zaoszczędzić na rachunkach, zasłaniając okna?

Nowoczesne okna, dobrze ocieplone fasady, szczelne drzwi – to ogólnie znana i dość kosztowna recepta na niższe rachunki za energię (ocieplanie zimą i chłodzenie latem). Przedstawiciele firmy Somfy, producenta rozwiązań smart home, w tym „inteligentnych” rolet, podpowiedzieli mi jakiś czas temu, podczas wizyty w ich fabryce w Niepołomicach, że jest jeszcze jeden patent – skuteczne zaciemnianie pomieszczeń. W Polsce nie jest to popularny patent na redukcję rachunków za energię.

Tylko 10% nowych budynków w Polsce jest wyposażonych w rolety zewnętrzne. Dla porównania: we Francji to 75%, a nawet w pobliskich Czechach – 38%. Nasi południowi sąsiedzi mają nawet specjalny program dotacji – Nová zelená úsporám pozwala finansować dotacjami nie tylko np. panele fotowoltaiczne, ale i systemy zacienienia. A w Polsce? Automatyczne rolety zewnętrzne niestety nie doczekały się nawet wzmianki w programach wsparcia.

Z punktu widzenia oszczędności mogą okazać się dobrym rozwiązaniem. Rolety to – wbrew pozorom – nie tylko ochrona przed słońcem. Latem zmniejszają potrzebę użycia klimatyzacji, a zimą redukują wytracanie ciepła. Biorąc pod uwagę zmiany klimatu, prawdopodobnie będzie to coraz częściej stosowane przez nas uzupełnienie „ekosystemów” utrzymujących w mieszkaniu ciepło zimą i przyjemny chłód latem. Zwłaszcza gdy w końcu żywot zakończą dopłaty do rachunków za prąd.

W okresie zimowym inteligentne rolety pozwalają zredukować koszty ogrzewania nawet o 30% (rolety zewnętrzne i wewnętrzne mogą zatrzymywać część chłodu z zewnątrz i zmniejszają zapotrzebowanie na ciepło wewnątrz pomieszczeń). Latem natomiast – i to już oczywiste – ich automatyczne opuszczanie w najgorętszych porach dnia pozwala obniżyć temperaturę wewnątrz budynku o 4 do 7°C, co powinno przekładać się na mniejsze zużycie energii na klimatyzację.

Jak działają „inteligentne” rolety? To już dzisiaj nie jest sam sprzęt, ale cały system, który „myśli” za użytkownika i sam wykonuje określone procedury. Np. latem, gdy temperatura w pomieszczeniu przekroczy 25°C, żaluzje opuszczą się automatycznie. Z kolei zimą rolety automatycznie podnoszą się, aby wpuścić do środka promienie słońca. Ogrzewają one dom i zmniejszają zapotrzebowanie na energię. Kiedy światła z zewnątrz jest mało, zasuwają się, tworząc dodatkową barierę dla „ucieczki” ciepła z pomieszczeń.

Dla każdego okna można wyznaczyć osobne zasady „gry o światło”. W aplikacji wskazuje się kierunek, w którym zwrócone jest każde okno. A aplikacja poleca najlepszy czas otwierania i zamykania poszczególnych rolet lub żaluzji. Np. rano okna wychodzące na południe mogą zamykać się trzy godziny po świcie, a okna zachodnie pięć godzin po świcie, z kolei po południu okna południowe mogą otwierać się częściowo cztery godziny przed zmierzchem, a pozostałe tylko na dwie godziny przed nim. I tak dalej.

Dzięki nowoczesnym technologiom smart home da się wycisnąć ze światła maksimum ciepła i chronić dom przed chłodem zimą, a latem przed skwarem. A ponieważ mamy obecnie – nie tylko w Polsce, ale też w całej Europie – falę upałów, to zapraszam do przeczytania o innych sprawdzonych metodach na wychładzanie mieszkania latem – zdarzyło nam się pisać w „Subiektywnie o Finansach” o tym rok temu, cały tekst znajdziecie pod tym linkiem.

Jak wykorzystać ciepło ze słońca?

Inwestycje w zasłony i rolety mogą ograniczyć się do wnętrza mieszkania, ale dobry efekt dają też rolety zewnętrzne. Strona serwisrolet.pl podaje, że instalacja rolet zewnętrznych pozwala zmniejszyć straty ciepła o 25–30% poprzez wytworzenie dodatkowej warstwy izolacyjnej, która redukuje różnicę temperatur między wnętrzem budynku a otoczeniem. Zmniejsza się też przenikanie ciepła na zewnątrz, dzięki czemu poprawia się bilans cieplny budynku.

Dobrze wykorzystane rolety mogą przynieść oszczędności na poziomie 10–15% rocznych kosztów energii, co w skali roku oznacza o kilkaset złotych niższe rachunki w skali roku. Serwisrolet.pl podaje, że w jednym z domów jednorodzinnych na przedmieściach Wrocławia po zamontowaniu rolet koszty ogrzewania spadły o 12%, a latem zużycie energii na klimatyzację zmniejszyło się o 20%.

Termomodernizacja niejedno ma imię. Ale przyznam, że nie spodziewałem się, iż zarządzanie dostępem światła do pomieszczeń w mieszkaniu może w takim stopniu wpłynąć na wysokość rachunków za ogrzewanie lub klimatyzację. Choć raczej tego typu rozwiązania nie zastąpią „klasycznych” wydatków na uszczelnienie okiem i drzwi oraz wymianę grzejników na bardziej efektywne.

Zarządzanie dostępem światła do pomieszczeń to raczej kolejny krok w termomodernizacji, choć oczywiście można o tym myśleć równolegle z innymi działaniami na rzecz ograniczania rachunków za ogrzewanie. Natomiast w Polsce tego typu wydatków nie da się – przynajmniej na razie – „wciągnąć” na listę tych, które są objęte dopłatami z programów rządowych.

Czytaj więcej o tym: Jak wyglądają realne koszty termomodernizacji? Ile może dopłacić państwo? Komu to się opłaca?

Źródło zdjęcia tytułowego: Somfy