Nowe zasady rozliczania zysków i strat w funduszach. Co nowego?

Od stycznia nowe zasady rozliczania zysków i strat w funduszach inwestycyjnych. Już za chwilę inwestujących w fundusze może czekać więcej „papierologii”. Czas zapoznać się ze zmianami w rozliczaniu podatków od dochodów z funduszy inwestycyjnych, które co prawda weszły w życie od początku 2024 r., ale dla inwestorów realnie będą odczuwalne dopiero od początku 2025 r. Co się zmienia? I czy to dobra zmiana?

Od 1 stycznia 2024 r. weszły w życie przepisy zmieniające sposób opodatkowania dochodów z inwestycji w fundusze kapitałowe, w tym fundusze inwestycyjne. Ich nowe brzmienie fundamentalnie zmienia zasady gry. Otóż wypłaty z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych przez klientów są od początku 2024 r. są przelewane uczestnikom funduszy w kwocie brutto – czyli bez potrącenia podatku od zysków kapitałowych (zwanego podatkiem Belki). Wynosi on wciąż – mimo licznych obietnic obniżki – wciąż 19%.

Ciekawe? Po przeczytaniu wróć tutaj, kliknij i odkryj sprawdzone patenty Samcika na ochronę przed inflacją

Klienci TFI samodzielnie rozliczą podatek Belki. Dobra zmiana?

Co to oznacza? Otóż towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) przestały odprowadzać w imieniu klientów podatek z tytułu odkupienia jednostek do właściwego urzędu skarbowego, jak robiły przez lata. Teraz ten obowiązek spoczywa na inwestorze. Ale tutaj ważna uwaga: zmiana ta nie dotyczy produktów emerytalnych (IKE, IKZE, PPE oraz PPK). W ich przypadku podatek Belki wciąż jest odprowadzany automatycznie (o ile ktoś przedwcześnie wycofa pieniądze z tych kont i w ogóle takiemu podatkowi podlega).

Z punktu widzenia inwestora jest więc tak, że od początku 2024 r. to na klienta funduszu inwestycyjnego przechodzi obowiązek samodzielnego rozliczania podatku Belki (tak samo, jak w przypadku inwestorów giełdowych, kupujących samodzielnie akcje lub obligacje). A zatem każdy klient funduszu, który sprzedał jednostki uczestnictwa w 2024 r., będzie musiał wpisać ten dochód do PIT-u, który będzie składał na początku 2025 r. w ramach standardowego rozliczenia podatkowego. Warto o tym nie zapomnieć.

Skąd wziąć dane dotyczące przychodów i kosztów podatkowych (oraz wynikających z różnicy pomiędzy nimi dochodów lub strat) uzyskanych w wyniku umorzenia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych? Będą one podawane inwestorom w formularzu PIT-8C. Ten dokument TFI wyślą urzędowi skarbowemu oraz klientowi do końca lutego 2025 r. TFI upodabniają się więc w tym zakresie do domów maklerskich i aktywni inwestorzy giełdowi już znają całą procedurę związaną z PIT-8C.

Klienci TFI mają więc obowiązek samodzielnie rozliczyć podatek od dochodów uzyskanych na inwestowaniu w fundusze w swoim zeznaniu rocznym na formularzu PIT-38. To „dodatkowy” formularz PIT, którego nie wypełniają „nieinwestorzy”. Trzeba go złożyć wyłącznie w przypadku zbycia papierów wartościowych lub udziałów w spółkach, albo osiągnięcia przychodów ze zbycia kryptowalut

Po raz pierwszy PIT-38 posiadacze udziałów w funduszach inwestycyjnych będą składali w 2025 r., a dokładniej w ramach zeznania podatkowego składanego do 30 kwietnia 2025 r. Dlatego na początku napisałem, że de facto zmiana – która weszła w życie już od początku 2024 r. – będzie widoczna w życiu realnie dopiero w roku 2025.

Czy to korzystna zmiana dla inwestorów? W zasadzie tak, bo – choć oznacza dodatkową komplikację i konieczność wypełnienia formularzy – daje możliwość łączenia wyniku podatkowego (dochodu lub straty) osiągniętego na inwestycjach w fundusze z wynikami z innych sposobów inwestowania na rynku kapitałowym – głównie mowa oczywiście o inwestowaniu w akcje na giełdzie. Jeśli więc w funduszu mam stratę, a na akcjach zysk – zapłacę mniejszy podatek.

Ta zmiana daje też możliwość dysponowania pieniędzmi przeznaczonymi na podatek Belki przez nawet kilkanaście miesięcy od daty transakcji (wcześniej, inwestor otrzymywał kwotę netto, automatycznie pomniejszoną przez TFI o daninę należną fiskusowi). To oznacza, że można wykręcić tymi pieniędzmi dodatkowy zysk, zanim zostaną przelane do urzędu skarbowego.

Nowe zasady rozliczania zysków i strat w funduszach w praktyce

Teraz przejdźmy do szczegółów. Jeśli w danym roku kalendarzowym klient TFI odkupi jednostki uczestnictwa więcej niż jednego „parasola” (czyli subfunduszy będących częścią jednego funduszu – to popularne rozwiązanie stosowane przez TFI, dające klientowi możliwość łatwego i taniego przesuwania pieniędzy pomiędzy subfunduszami), to otrzyma oddzielne dokumenty PIT-8C dla każdego z tych funduszy inwestycyjnych.

W przypadku konwersji (czyli zamiany) jednostek pomiędzy funduszami parasolowymi – w przypadku osiągnięcia zysku na funduszu źródłowym – fundusz docelowy też jest zasilany kwotą brutto a inwestor jest zobowiązany w kolejnym roku do uwzględnienia tego dochodu w zeznaniu podatkowym. Tak jak dotychczas, zamiana jednostek w ramach tego samego funduszu parasolowego jest zwolniona z podatku.

Wspomniałem, że wraz z tą zmianą pojawia się możliwość kompensacji dochodu lub straty z inwestycji w fundusze z wynikami osiągniętymi z innych instrumentów finansowych. Precyzując, chodzi o dochody lub straty ze sprzedaży udziałów (akcji) w spółce, udziałów w spółdzielni, sprzedaży akcji na giełdzie, sprzedaży pochodnych instrumentów finansowych (opcje, kontrakty terminowe), dywidend.

Stratę można rozliczyć przez pięć kolejnych lat następujących po roku, w którym inwestor otrzyma wypłatę z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa. A więc jeśli w kolejnym roku zarobi pieniądze – będzie mógł zapłacić mniejszy podatek od tego przyszłorocznego zysku.

Jak wygląda ta kompensacja na przykładzie? Dajmy na to, że w 2024 r. inwestując w funduszach inwestycyjnych Piotr poniósł stratę w wysokości 10 000 zł. W roku 2025 udało mu się jednak osiągnąć zysk 5 000 zł. Nie musi płacić podatku od dochodu za 2025 r., bo może kompensować ten zysk ze stratą z roku poprzedniego. W kolejnym roku znów zarobił, tym razem 4 000 zł i ponownie może skompensować ten wynik z kolejną częścią straty poniesionej w 2024 r. Stratę z 2024 r. Piotr może rozliczać do wyczerpania limitu, czyli do wysokości tej straty, lub do upływu pięciu lat.

Uwaga, TFI wystawia PIT-8C jedynie osobom fizycznym. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą, a sprzedające jednostki funduszy, nie otrzymają tego dokumentu. PIT-8C powinien się znaleźć zarówno u inwestora osoby fizycznej, jak i w urzędzie skarbowym do końca lutego 2025 r., a także będzie można go znaleźć w formie elektronicznej na profilu inwestora na platformie Twój e-PIT.

Inwestor musi samodzielnie obliczyć wynik za dany rok i złożyć zeznanie na formularzu PIT-38, wykorzystując dane ze wszystkich otrzymanych PIT-8C. Jeśli osiągnie dochód, staje się zobowiązany do zapłacenia należnego podatku. Zeznanie PIT-38 powinien złożyć i podatek Belki zapłacić w terminie do końca kwietnia 2025 r. (czyli roku następnego po uzyskaniu należności z funduszu).

Dobra wiadomość: tak samo, jak w przypadku „zwykłych” dochodów z pracy czy z umów cywilno-prawnych, urzędnicy pomogą w wypełnieniu PIT-u dotyczącego dochodów kapitałowych. A konkretnie Ministerstwo Finansów udostępni każdemu podatnikowi wstępnie uzupełniony PIT-38 na portalu Twój e-PIT, który w przypadku braku modyfikacji przez podatnika jest zatwierdzany z automatu w ustawowym terminie.

Warto jednak dokładnie i samodzielnie przejrzeć PIT-38 i upewnić się czy zawiera wszystkie dochody. Ewentualne błędy zawsze obciążają podatnika, a nie urzędników, którzy dostarczyli wstępnie wypełniony dokument.

Nowe zasady rozliczania zysków: pytania i odpowiedzi

Życiowa praktyka pokazuje, że nie warto czekać biernie na PIT-8C, bo z różnych przyczyn może on sam nie wpaść na skrzynkę e-mail. Może się zdarzyć, że nie przekazaliśmy naszemu TFI pozwolenia na komunikację drogą elektroniczną, towarzystwo może mieć w ewidencji nieaktualny adres zamieszkania i wysłać PIT-8C na adres, pod którym od lat nie mieszkamy. Albo po prostu może się pomylić i nie wysłać nam formularza.

Warto więc pamiętać, żeby najpóźniej do końca lutego zajrzeć na każdy posiadany rachunek maklerski lub funduszowy i pobrać stamtąd PIT-8C (powinien zostać tam udostępniony jako dokument pdf). Niektóre instytucje z początkiem marca usuwają te dokumenty ze swojej bazy i potem jeśli chce się je zobaczyć, trzeba prosić o wysłanie w formie papierowej, co oznacza chwile nerwowego oczekiwania. Dlatego też zawczasu warto pamiętać o aktualizacji danych osobowych i adresowych i sprawdzić, czy TFI ma nasz aktualny adres zamieszkania, korespondencyjny oraz e-mail oraz zgodę na kontakt za pomocą kanałów elektronicznych.

Niektóre TFI prowadzą tzw. wspólne rejestry małżeńskie, otwierane na wniosek obu małżonków, jeśli mają oni wspólność majątkową. Czyli mają oni wtedy równy dostęp do jednostek zapisanych na wspólnym rejestrze, i mogą rozporządzać całością zgromadzonych środków. Każda transakcja wykonywana na takim rejestrze, nawet jeśli dokonało jej tylko jedno z małżonków, trafi na PIT-8C i ten zostanie wysłany do każdego z nich. Przychody i koszty związane z realizacją zleceń na tym rejestrze są dzielone proporcjonalnie do udziałów małżonków – czyli po połowie.

Warto dodać, że kluczowa dla rozliczeń podatkowych jest data rozliczenia transakcji i dzień obciążenia rachunku bankowego funduszu w związku z danym zleceniem. Jeśli inwestor złożył zlecenie odkupienia jednostek pod koniec grudnia 2023 r., ale obciążenie nastąpiło 2 stycznia 2024 r. lub później, to będzie musiał samodzielnie rozliczyć podatek dotyczący tego zlecenia, bo zostanie ono uwzględnione w PIT-8C za 2024 r.

Na koniec ciekawostka, która zapewne nie dotyczy wielu inwestorów, ale dla niektórych wytrwałych ciułaczy może być niezwykle istotna. Otóż mimo opisywanej zmiany w podatkach, inwestycje rozpoczęte przed 1 grudnia 2001 r., czyli przed wejściem w życie podatku Belki, nadal będą zwolnione z opodatkowania. Wynika to z opublikowanej 7 grudnia 2023 r. interpretacji dotyczącej stosowania po 1 stycznia 2024 r. prawa do zwolnienia dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych wypłacanych podatnikowi na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przed 1 grudnia 2001 r. Taki bonusik dla długoterminowych inwestorów.

Jak widzicie, zmiany są realnie korzystne, bo wprowadzają możliwość kompensacji zysków i strat funduszowych z innymi inwestycjami. Kłopotów nie powinno być, o ile prawidłowo zadziała Twój e-PIT, czyli zobaczymy wstępnie wypełniony PIT-38 i nie będzie on zawierał błędów lub „opustek”.

W tym roku jeszcze nie wchodzą w grę komplikacje wynikające z kompensacji zysków z poprzednich lat, ale w kolejnych latach podatkowych warto będzie pamiętać, że urzędnicy wstępnie wypełniający nasz PIT nie będą wiedzieć, że w poprzednim roku ponieśliśmy stratę. A więc będzie trzeba uzupełnić formularze wstępnie wypełniony przez „skarbówkę”.

Zmiany podatkowe nie dotyczą tych z Was, którzy inwestują za pomocą funduszy ETF, a nie tradycyjnych funduszy inwestycyjnych. ETF-y mają status papierów wartościowych, a więc „od zawsze” rozliczamy zyski osiągnięte przez nie w formularzu PIT-38. Warto pamiętać, że te formularze – zwłaszcza w przypadku ETF-ów od zagranicznych wystawców – nie muszą być wystawiane w „polskim” standardzie podatkowym, to mogą być innego rodzaju zaświadczenia o osiągniętym zysku. Nie muszą więc znaleźć się automatycznie w naszymi PIT-38 na platformie Twój e-PIT.

Więcej porad podatkowych dotyczących Twoich pieniędzy:

Jak rozliczyć podatek z zysków osiągniętych z inwestycji za granicą? Podatek od zysków kapitałowych, gdy inwestowaliśmy w zagraniczne akcje, fundusze, ETF-y, pożyczki społecznościowe lub kryptowaluty – jak zrobić to dobrze? Poradnik!

Jak rozliczyć podatek od odsetek zarobionych w banku zarejestrowanym poza Polską? Przy rozliczaniu PIT nie trzeba pamiętać o podatku od zysku z lokaty. Chyba że… ma się lokatę w banku zagranicznym. Jak wtedy rozliczyć podatek Belki?

Opodatkowanie kryptowalut. Będzie podatek nawet od niesprzedanych coinów? Rządy europejskich krajów ostrzą sobie zęby na zyski posiadaczy bitcoinów. Nie sprzedałeś? I tak płać podatek

Obniżenie podatku Belki. Nie wiemy czy i kiedy nastąpi, ale…. Jakiś czas temu wiceminister zdradził szczegóły planowanych zmian w podatku Belki. Gdyby weszły w życie, byłyby tworzone nowe konta i „pakiety”

———————–

ZOBACZ NOWE ROZMOWY „SUBIEKTYWNIE O FINANSACH”

„Subiektywnie o Finansach” jest też na Youtube. Raz w tygodniu duża rozmowa, a poza tym komentarze i wideofelietony poświęcone Twoim pieniądzom oraz zapisy edukacyjnych webinarów. Koniecznie subskrybuj kanał „Subiektywnie o Finansach” na platformie Youtube.

——————————-

POSŁUCHAJ PODCASTÓW „FINANSOWE SENSACJE TYGODNIA”:

>>> FST (239): Czy złoto stało się właśnie aktywem spekulacyjnym i czy to powinno zmienić nasz do niego stosunek? Jak wzrost cen złota wpływa na popyt producentów biżuterii i konsumentów? Czy możliwe jest, że powstanie złoto syntetyczne, które zmieni układ sił na rynku? Jakie są szanse na to, że powstanie waluta zabezpieczona rezerwami złota? Co się musi stać, żeby złoto znów spadło poniżej 2000 dolarów za uncję? O tym wszystkim Maciej Samcik rozmawia z Michałem Teklińskim, ekspertem Goldenmark i Goldsaver.pl.

>>> FST (243): Jak sprawić, żeby jednocześnie usługi, z których korzystamy były i wygodne i bezpieczne? Zaprosiliśmy bankowców z dwóch stron barykady – takiego, który zajmuje się UX (czyli projektowaniem jak najlepszego doświadczenia klienta) i tego, który odpowiada za bezpieczeństwo, by powiedzieli jak pogodzić jedno z drugim? Jakich zmian w aplikacjach mobilnych najbardziej nie lubią klienci? Jakie triki bankowcy stosują, by skłonić nas do zastanowienia, czy naprawdę chcemy wykonać jakąś transakcję? O tym Maciej Samcik rozmawia z Łukaszem Grackim, szefem działu zarządzania ryzykiem nadużyć oraz Przemysławem Niziołkiem, starszym projektantem UX w Banku Millennium. Zapraszamy!

>>> FST (240): ESG to nie tylko ekologia. Jak dziś wygląda inwestowanie ESG-style? Inwestowanie w ESG ostatnio jakby wychodziło z mody, bo trend ten zaczął być utożsamiany z wyłącznie ekologią albo z… ekościemą, czyli greenwashingiem. Ale teraz nadchodzi „oczyszczenie”. Odpowiedzialne inwestowanie zaczyna być postrzegane jako lokowanie w szeroki lifestyle, czyli takie życie, które nie wymaga wielkich poświęceń, ani ograniczeń, a jedynie wyłącza te aspekty, które drastycznie szkodzą nam i naszym dzieciom. Jak inwestują fundusze definiujące ESG w ten sposób? Rozmowa z Pawłem Mizerskim, szefem inwestycji i wiceprezesem w UNIQA TFI.

>>> FST (212): Czy grozi nam utrudniony dostęp do gotówki? W ostatnich latach banki podniosły opłaty za operacje gotówkowe w oddziałach. Naturalnym miejscem wypłat i wpłat gotówki są bankomaty, ale ich operatorzy nie mają łatwego życia. Czy Polska może stać się bankomatową pustynią, a Polacy będą mieć problemy z dostępem do gotówki? Gościem podcastu jest Dariusz Marcjasz, dyrektor generalny Euronet Polska. Żeby posłuchać – trzeba kliknąć tutaj.

Dariusz Marcjasz, Euronet Polska (autor zdjęcia: Maciej Bednarek)

>>> FST (231): Czas na uproszczenie podatków. Jak powinien wyglądać idealny system podatkowy? Odwiedziliśmy prof. Adama Mariańskiego, szefa i twórcę Mariański Group. To kancelaria zajmująca się doradztwem podatkowym i strategicznym, pomocą w zarządzaniu majątkiem zamożnych Polaków oraz doradztwem w tworzeniu fundacji rodzinnych. I właśnie od fundacji rodzinnych zaczęliśmy naszą rozmowę. Ministerstwo Finansów uważa, że duża część z nich powstała tylko po to, żeby optymalizować podatki. I chce ograniczyć ich przywileje. Czy to dobry pomysł? Drugim tematem naszej rozmowy są podatki. Jak należałoby zmienić system podatkowy w Polsce, żeby było sprawiedliwie? I jak zreformować PIT – najbardziej „nierówny” podatek?

>>> FST (244): Jak urządzić w Polsce kulturę bezpieczeństwa? Otacza nas coraz więcej sprzętów, urządzeń, technologii. Są coraz bardziej skomplikowane. Coraz większe znaczenie ma przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, przepisów, procedur. Jak sprawić, żeby w Polsce kultura bezpieczeństwa była na wyższym poziomie? O tym rozmowa z Pawłem Smolińskim, szefem Departamentu Innowacji i Rozwoju w Urzędzie Dozoru Technicznego.

——————————-

ZAPISZ SIĘ NA NASZE NEWSLETTERY

>>> W każdy weekend sam Samcik podsumowuje tydzień wokół Twojego portfela. Co wydarzenia ostatnich dni oznaczają dla Twoich pieniędzy? Jakie powinieneś wyciągnąć wnioski dla oszczędności? Kliknij i się zapisz.

>>> Newsletter „Subiektywnie o Świ(e)cie i Technologiach” będziesz dostawać na swoją skrzynkę e-mail w każdy czwartek bladym świtem. Będzie to podsumowanie najważniejszych rzeczy, o których musisz wiedzieć ze świata wielkich finansów, banków centralnych, najpotężniejszych korporacji oraz nowych technologii. Kliknij i się zapisz.

——————————

SPRAWDŹ RANKING DEPOZYTÓW I KONT OSZCZĘDNOŚCIOWYCH

Zastanawiasz się, co zrobić z pieniędzmi? W którym banku jest najwyższe oprocentowanie pieniędzy na długo, a w którym na krótko? Który najlepiej zapłaci za nowe środki, a który „w standardzie”? Sprawdź „Okazjomat Samcikowy” – to aktualizowane na bieżąco rankingi lokat, kont oszczędnościowych, a także kont osobistych, rachunków firmowych i kart kredytowych. Wszystkie tabele znajdziesz w zakładce „Rankingi” w „Subiektywnie o Finansach”.

——————————

ZNAJDŹ SUBIEKTYWNOŚĆ W SOCIAL MEDIACH

Jesteśmy nie tylko w „Subiektywnie o Finansach”, gdzie czyta nas ok. pół miliona realnych odbiorców miesięcznie, ale też w mediach socjalnych, zwanych też społecznościowymi. Tam krótkie spostrzeżenia o newsach dotyczących Twoich pieniędzy. Śledź, followuj, bądź fanem, klikaj, podawaj dalej. Twórzmy razem społeczność ludzi troszczących się o swoje pieniądze i ich przyszłość.

>>> Profil „Subiektywnie o Finansach” na Facebooku śledzi ok. 100 000 ludzi, dołącz do nich tutaj

>>> Profil Maćka Samcika w portalu X (dawniej Twitter) śledzi prawie 26 000 osób, dołącz do nich tutaj

>>> Profil „Subiektywnie o Finansach” w Instagramie ma prawie 11 000 followersów, dołącz do nich tutaj

>>> Połącz się z Samcikiem w Linkedin, samcikowy profil połączyło ze swoim 23 000 ludzi. Dołącz tutaj

>>> Kontent wideo „Subiektywnie o Finansach” na platformie YouTube subskrybuje prawie 10 000 widzów. Dołącz do nich tutaj

——————————-

ZAPLANUJ ZAMOŻNOŚĆ Z SAMCIKIEM

Myślisz, że nie masz szans na żywot rentiera? Że masz za mało oszczędności? Że za mało zarabiasz? Że nie umiał(a)byś dobrze ulokować pieniędzy, gdybyś je miał(a)? W tym e-booku pokazuję, że przy odrobinie konsekwencji, pomyślunku i, posiadając dobry plan, niemal każdy może zostać rentierem. Jak bezboleśnie oszczędzać, prosto inwestować i jak już teraz zaplanować swoje rentierstwo – o tym jest ten e-book. Praktyczne rady i wskazówki. Zapraszam do przeczytania – to prosty plan dla Twojej niezależności finansowej. Polecam też trzy inne e-booki: o tym, jak zrobić porządek w domowym budżecie i raz na zawsze wyjść z długów, jak bez podejmowania ryzyka wycisnąć więcej z poduszki finansowej i jak oszczędzać na przyszłość dzieci.