Wypłaty z IKE i IKZE. Jak to zrobić najkorzystniej?

Ustawa o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego obowiązuje już od prawie 20 lat. Coraz więcej osób myśli już nie o tym, jak wpłacać i lokować środki „na stare lata”, ale o tym, jak przygotować się do wypłaty z IKE i IKZE. Jak to zrobić najkorzystniej?

Tego artykułu możesz również posłuchać w naszym kanale podcastowym – czyta Maciej Jaszczuk

Z pytaniem zwrócił się do nas Czytelnik, który powoli zaczyna przygotowywać się do przejścia na emeryturę i w związku z tym zastanawia się, jak najkorzystniej uruchomić środki zgromadzone na rachunkach IKE i IKZE.

„Mam jeszcze do tego kilka lat, ale mniej niż więcej. Jest nas pewnie wielu, którzy nie chcą i nie muszą zlikwidować tych oszczędności przed emeryturą, ale jeszcze nie rozważaliśmy, jak najlepiej wykorzystać te oszczędności. Opcje wydają się proste: „wszystko na raz” lub w ratach. Ale co jest lepsze?”

– stawia bardzo dobre pytanie pan Piotr. Odpowiedź nie sprowadza się wyłącznie do kwestii podatkowych. Skoro bowiem pan Piotr ma jeszcze kilka lat do chwili, gdy będzie po te środki sięgał, powinien uprzednio przygotować na emeryturę swój portfel. Jak to zrobić?

Przeczytaj też: Państwo chce nam pokazać, ile uzbieraliśmy na prywatną emeryturę w IKE, IKZE oraz PPK. Czy ma w tym swój ukryty cel? Dwie spiskowe teorie

Czas zarabiania dobiega końca, czas na bezpieczeństwo

Generalna zasada oszczędzania na emeryturę jest prosta – im się jest młodszym, im więcej ma się jeszcze czasu do końca pracy zarobkowej, na tym większe ryzyko można sobie pozwolić. W miarę zbliżania się terminu wypłaty zgromadzonych środków tym ostrożniej należy pieniądze lokować i skupić się raczej na utrzymaniu wartości tego, co przez całe życie gromadziliśmy.

W praktyce inwestycyjnej oznacza to, że osoba, która ma do emerytury daleko może większość pieniędzy ulokować w akcje, a wraz z upływem czasu zmniejszać ich udział kosztem obligacji. Tak zarządzane są tzw. fundusze zdefiniowanej daty, np. PPK.

Prowadzony przez PFR TFI fundusz PPK 2065 (czyli dla osób, które na emeryturę będą przechodziły za 40 lat) ma w tej chwili w portfelu ponad 70% środków ulokowanych w rynek akcji – spółek z GPW, a także funduszy ETF na zagraniczne indeksy. Z kolei PFR PPK 2025 (czyli fundusz przeznaczony dla osób, które właśnie wchodzą w wiek emerytalny) ma w akcjach mniej niż 15% pieniędzy.

Oszczędzając w IKZE i IKE portfelem zarządzamy sami. A to oznacza, że do momentu przejścia na emeryturę powinniśmy prawie całkowicie pozbyć się akcji na rzecz inwestowania w bezpieczniejszy rynek dłużny. Jest jednak pewien problem. Jaki? Polski inwestor, chcąc inwestować w obligacje, może wybierać między kilkoma opcjami.

Może kupować rynkowe obligacje skarbowe i korporacyjne przez giełdę, a konkretnie wykorzystując rynek Catalyst. Takie rozwiązanie ma jednak dwa poważne minusy. Po pierwsze, notowania tych instrumentów podlegają wahaniom, więc jest ryzyko obsunięcia się ich ceny w momencie, gdy zdecydujemy się na skorzystanie z tych środków. Po drugie, Catalyst jest rynkiem mało płynnym, więc jest spore ryzyko, że kupując tam obligacje, trzeba będzie przepłacić za nie, a potem może być kłopot ze znalezieniem nabywcy przy sprzedaży.

Można ulokować pieniądze w jednostkach funduszu inwestycyjnego – jednak historia ostatnich dwóch lat powinna nauczyć nas, że niskie ryzyko, to nie oznacza brak ryzyka. Różne wydarzenia polityczne i gospodarcze mogą doprowadzić do załamania na rynkach finansowych, a wtedy nawet te „bezpieczne” fundusze obligacji mogą tracić po 20% – co często oznacza zmarnowanie całych lat oszczędzania.

Niestety na polskim rynku brakuje tej najbezpieczniejszej kategorii – czyli funduszy rynku pieniężnego. Cierpią na tym inwestorzy, ale branży finansowej i regulatorom rynku widocznie to nie przeszkadza. Szczegółowo o tym, dlaczego nie ma w Polsce funduszy rynku pieniężnego i jaki za tym stoi giga szacher-macher pisałem w tym tekście. Można go też posłuchać na naszym kanale podcastowym.

Ostatnia opcja wydaje się najkorzystniejsza. Chodzi o detaliczne obligacje skarbowe. Są bardzo bezpieczne (bankructwo Polsce nie grozi), nie podlegają wahaniom rynkowym, dają całkiem przyzwoite oprocentowanie, a do tego można je odsprzedać w dowolnym momencie bez utraty odsetek (trzeba tylko ponieść opłatę za przedterminowy wykup).

Oczywiście najbezpieczniejszym sposobem jest trzymanie środków na depozycie – koncie oszczędnościowym lub lokacie – jednak w obecnych warunkach IKE/IKZE nie oferują zbyt atrakcyjnego oprocentowania.

Przeczytaj też: Biuro maklerskie poinformowało klienta, że już nie chce prowadzić dla niego kont IKE i IKZE. I postawiło ultimatum. W czym problem?

———————–

ZAPLANUJ SWOJĄ ZAMOŻNOŚĆ. Myślisz, że nie masz szans na żywot rentiera? Że masz za mało oszczędności? Że za mało zarabiasz? Że nie umiał(a)byś dobrze ulokować pieniędzy, gdybyś je miał(a)? W tym e-booku pokazuję, że przy odrobinie konsekwencji, pomyślunku i, posiadając dobry plan, niemal każdy może zostać rentierem. Jak bezboleśnie oszczędzać, prosto inwestować i jak już teraz zaplanować swoje rentierstwo – o tym jest ten e-book. Praktyczne rady i wskazówki. Zapraszam do przeczytania – to prosty plan dla Twojej niezależności finansowej.

———————–

Podatki a wypłaty z IKE i IKZE

Zarówno IKE, jak i IKZE, pozwalają na zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych. A to oznacza, że jeśli planujemy jakieś zyski jeszcze wypracowywać (np. z odsetek od obligacji skarbowych), to warto pieniądze jak najdłużej trzymać na tych rachunkach i wypłacać je stopniowo.

Jednak nie ma różnicy z punktu widzenia podatkowego, czy po osiągnięciu odpowiedniego wieku wypłacamy pieniądze jednorazowo, czy w ratach. W przypadku IKE żadnego podatku nie płacimy, za to w IKZE trzeba odprowadzić ryczałt w wysokości 10% wypłacanych środków – ponownie, niezależnie od tego, czy wszystko na raz, czy systematycznie.

Tak więc z podatkowego punktu widzenia różnicy wielkiej nie ma. Natomiast ustalenie ratalnego mechanizmu wypłaty z IKE i IKZE zamyka możliwość dokonywania kolejnych wpłat. Wiem, że może wydawać się to absurdalne, by jednocześnie wpłacać i wypłacać środki. To jednak oznacza, że jeśli nie mamy potrzeby sięgania po swoje emerytalne oszczędności, to nie warto uruchamiać procedury zamykania tych rachunków. Lepiej poczekać na „ten” moment i wyjąć po całość na raz.

Dochodzimy jednak do miejsca, w którym sprawy techniczne i organizacyjne krzyżują się z inwestycyjnymi. Gdybym jak był w takiej sytuacji – nie traktujcie tego jako rekomendację, każdy decyzje powinien podejmować samodzielnie, analizując własną sytuację materialną, potrzeby i akceptowalny poziom ryzyka – to wchodząc w wiek emerytalny, wolałbym mieć przeważającą większość portfela w detalicznych obligacjach skarbowych.

W ramach IKE jest to możliwe do zrobienia, bo ten rodzaj rachunku pozwala na inwestowanie w te instrumenty. W ramach IKZE jest to jednak niemożliwe.

Przeczytaj też: Czy warto jeszcze kupować obligacje antyinflacyjne? A może już na to za późno i korzystniejsze będą obligacje o stałym oprocentowaniu? Liczę!

Jak wypłacać pieniądze z IKE i IKZE?

Jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie nie ma. Wszystko można rozpisać na warianty. Jak mogłaby wyglądać matryca rozwiązań wypłaty z IKE i IKZE?

1. Jeśli masz IKE i jeszcze kilka lat do emerytury, to nie powinno być problemem, żeby tak zaplanować portfel obligacji, by np. co roku zapadała jedna dziesiąta zainwestowanych w ten sposób środków – wówczas wchodząc w wiek emerytalny, można rozplanować sobie ratalne wypłaty i korzystać ze zwolnienia z podatku Belki.

Ewentualne nadwyżki w domowym budżecie można reinwestować w obligacje skarbowe poza IKE, ewentualnie w nieco bardziej ryzykowne aktywa, jak ETF-y albo tradycyjne fundusze inwestycyjne.

2. Jeśli masz IKE, ale przewidujesz lub planujesz, że wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego te pieniądze mogą się przydać w całości, zacznij stopniowo upłynniać portfel albo zamieniać go na bardziej konserwatywny, by uniknąć ryzyka, że moment sprzedawania aktywów z portfela przypadnie akurat na rynkowy dołek.

Gdy osiągniesz wiek, który uprawnia do bezpodatkowej wypłaty środków, zamknij IKE, a pieniądze, których aktualnie nie potrzebujesz, lokuj w obligacje skarbowe i w miarę potrzeb – upłynniaj.

3. Jeśli masz IKZE, to nie masz możliwości, by zainwestować zgromadzone tam środki w detaliczne obligacje skarbowe. Jeśli jesteś gotowy zaakceptować rynkowe ryzyko potencjalnych strat – możesz stopniowo wychodzić ze swoich inwestycji. W przypadku wzrostu wartości instrumentów, w które mamy zainwestowane środki, oszczędzasz trochę na podatku, ale masz ograniczony dostęp do swoich oszczędności.

Zdecydowanie bezpieczniejszym rozwiązaniem jest jednorazowe wycofanie środków (poprzedzone również rozłożonym w czasie sprzedawaniem aktywów) i zainwestowanie ich w pozbawione ryzyka rynkowego depozyty i detaliczne obligacje skarbowe – choć wówczas wszystkie zyski będą opodatkowane „Belką”.

Przeczytaj też: Czytelniczka pyta, kiedy jej pieniądze z OFE wreszcie trafią na IKE. Co rząd planuje w sprawie zamrożonej reformy III filaru? Zaskakujące rozwiązanie

Podsumowując: podatkowo różnicy nie ma, czy wypłaca się całe środki na raz, czy na raty. Natomiast pod względem strategii inwestycyjnej wydaje się, że więcej argumentów jest za wypłaceniem całych środków na raz i zarządzaniu nimi już poza IKE/IKZE.

————

RANKING LOKAT – GDZIE DOSTANIESZ NAJLEPSZY PROCENT?

Obawiasz się inflacji? Zastanawiasz się, co zrobić z pieniędzmi? Sprawdź „Okazjomat Samcikowy” – to aktualizowane na bieżąco rankingi lokat, kont oszczędnościowych, a także kont osobistych, rachunków firmowych i kart kredytowych. Wszystkie tabele znajdziesz w zakładce „Rankingi” na stronie głównej www.subiektywnieofinansach.pl. Zacznij zarabiać w bankach!:

>>> Tutaj ranking najwyżej oprocentowanych depozytów

>>> Tutaj ranking najlepszych kont oszczędnościowych

>>> Tutaj ranking najlepszych kart kredytowych dla konsumentów

>>> Tutaj ranking najlepszych bankowych kont osobistych

>>> Tutaj ranking najlepszych kont dla małej firmy