Masz lub chcesz mieć na dachu panele fotowoltaiczne? Myślisz o magazynie energii? Zastanawiasz się nad instalacją pompy ciepła? Dofinansowanie do fotowoltaiki w 2024 r. będzie można dostać w ramach programu Mój prąd 6.0. Wiadomo już, że jego nowa edycja ruszy po wakacjach, ale na nieco innych zasadach. Żeby dostać dofinansowanie do fotowoltaiki, trzeba będzie zainwestować również w magazyn energii. Ale jak znaleźć dobrego instalatora? Warto szukać takiego z certyfikatami przyznawanymi przez Urząd Dozoru Technicznego
Połączenie inwestycji w fotowoltaikę z magazynem energii to nowy obowiązek w programie Mój Prąd. Chodzi o to, by inwestycja w fotowoltaikę była bardziej opłacalna. Nowy system rozliczeń fotowoltaiki premiuje bowiem autokonsumpcję, a zużywanie własnego prądu jest łatwiejsze, gdy umiemy go również magazynować.
- Wymarzony moment, żeby inwestować w fundusze obligacji? Podcast z Pawłem Mizerskim [POWERED BY UNIQA TFI]
- Nowe funkcje terminali płatniczych. Jak biometria zmieni świat naszych zakupów? [POWERED BY FISERV]
- BaseModel.ai od BNP Paribas: najbardziej zaawansowana odsłona sztucznej inteligencji we współczesnej bankowości!? [POWERED BY BNP PARIBAS]
W kontekście magazynu energii zapewne zadajesz sobie pytanie czy dokładanie magazynu energii do instalacji fotowoltaicznej jest bezpieczne i czy nie zwiększa ryzyka pożaru. Technologia jest sprawdzona i bezpieczna, ale wciąż wiele zależy od tego, czy instalacja i magazyn zostały fachowo, właściwie zamontowane i podłączone do sieci.
O tym, gdzie czają się niebezpieczeństwa i jak im zaradzić – piszę poniżej, w tekście, który powstał na podstawie rozmowy z ekspertami Urzędu Dozoru Technicznego, partnera akcji edukacyjnej w „Subiektywnie o Finansach”.
Fotowoltaika plus magazyn energii. Dobre combo?
Choć boom na fotowoltaikę chyba został przygaszony (przynajmniej na razie), to właściciele domów, którzy zdecydowali się na panele, wciąż mają przed sobą kilka dylematów. Jednym z nich jest ten, czy opłaca się uzupełnić domowy system prosumencki o kolejne elementy – pompę ciepła, ogrzewanie podłogowe, samochód z napędem elektrycznym lub magazyn energii.
Na pierwszy rzut oka: to dobry pomysł, bo produkcja energii ze słońca jest niestabilna – albo jest jej tyle, że nie jesteśmy w stanie całej zużyć, albo produkcja spada niemal do zera. Im więcej mamy sprzętów, które magazynują energię elektryczną lub cieplną – tym bardziej opłacalne są panele.
Magazyn energii pozwala przechować do wieczora nadmiar energii, którego nie zużyjemy w ciągu słonecznego dnia i pozwoli wykorzystać ten prąd wieczorem, gdy fotowoltaika już go nie wytwarza. Dzięki temu ograniczamy kupowanie energii z sieci i zwiększamy autokonsumpcję. I o to chodzi, bo prędzej czy później w Polsce będziemy mieli taryfy dynamiczne, w których ceny energii rano i wieczorem mogą być wielokrotnie wyższe niż w ciągu dnia i w nocy. Wtedy znacznie bardziej będzie się opłacało przechowywanie energii.
Wśród użytkowników fotowoltaiki często pojawiają się jednak obawy związane z instalacją magazynów energii. Ludzie zastanawiają się, czy warto instalować takie magazyny, mając na uwadze potencjalne ryzyko pożaru (podobne do tych, które czasami zdarzają się w przypadku samochodów elektrycznych). Pytania o bezpieczeństwo są całkiem zasadne – źle działające urządzenie nie będzie efektywne, a może być i niebezpieczne – dlatego już instalacja systemów fotowoltaicznych powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
Instalacja zarówno fotowoltaiki, jak i magazynu energii nie jest trywialna. Wyzwań jest kilka: od właściwego doboru komponentów instalacji, w tym magazynu energii, przez zapewnienie odpowiedniego miejsca dla niego, przez fachowy montaż (właściwe i dokładne połączenie elementów) aż po serwisowanie.
Każdy etap ma znaczenie zarówno dla bezpieczeństwa, jak i dla wydajności. Niezwykle ważne jest, aby instalacja była dostosowana do konkretnych potrzeb inwestora. W wielu przypadkach klienci są namawiani do zakupu większej niż potrzeba liczby modułów, czy większych magazynów energii, aby zwiększyć swoje zyski, co nie zawsze jest uzasadnione i optymalne. W przypadku instalacji fotowoltaicznych, błędy popełniane na wstępnym etapie mogą prowadzić do problemów, takich jak częste wyłączenia instalacji.
Wielu użytkowników fotowoltaiki – widząc dużą opłacalność produkcji energii ze słońca, która była cechą starego systemu wsparcia prosumentów – naprędce dokładało do swoich instalacji dodatkowe moduły, aby zarabiać na sprzedaży energii elektrycznej jeszcze więcej. Nowy system rozliczeń energii ze słońca jest bardziej skrojony pod autokonsumpcję, co sprawia, że odpowiedni dobór instalacji ma jeszcze większe znaczenie (zbyt duża instalacja zwyczajnie nie ma sensu).
Dziś znacznie lepiej mieć mniej modułów, ale za to z magazynem energii w pakiecie, niż przewymiarowaną instalację PV, produkującą za dużo energii, której często albo system nie chce odebrać, albo trzeba ją sprzedawać po bardzo niskich cenach.
Czytaj więcej o tym: Masz panele słoneczne na dachu? Chcesz je mieć? Nadchodzące taryfy dynamiczne sprawią, że fotowoltaika będzie miała więcej sensu z magazynem energii
Jak bezpiecznie i fachowo przyłączyć magazyn energii do instalacji fotowoltaicznej?
Jeżeli planujemy skorzystać z nadchodzącego programu Mój Prąd 6.0 i zainwestować w fotowoltaikę z magazynem energii lub jeśli mamy już działającą instalację fotowoltaiczną bez magazynu energii i przymierzamy się do dokupienia magazynu, nie poprzestawajmy na wyborze firmy, w której kupimy urządzenie. Upewnijmy się też, czy instalator posiada certyfikat potwierdzający jego umiejętności.
Jego rolą powinien być nie tylko prawidłowy montaż, ale także odpowiedni dobór urządzeń, w tym np. sprawdzenie, jakie wymagania stawia producent falownika pod kątem montażu magazynu energii. Producenci falowników często określają szczegółowe wymagania dotyczące magazynów energii, które są kompatybilne z ich falownikami, a czasem sami produkują magazyny.
Wydajność magazynów energii również zależy od wielu czynników, takich jak np. zaprojektowanie scenariusza pracy magazynu i zarzadzania produkowaną energią. Kluczowe znaczenie ma dobranie odpowiedniej pojemności i mocy magazynu energii (co zależy od oczekiwań i funduszy klienta). Warto pamiętać, że magazyn może służyć jedynie do pochłaniania nadwyżek energii lub dostosowywać się do cen godzinowych energii, co będzie miało ogromne znaczenie w przyszłości. Dobry fachowiec sam powinien poruszyć ten aspekt przy rozpoznawaniu potrzeb klienta.
Dlatego warto korzystać z usług instalatora certyfikowanego przez Urząd Dozoru Technicznego – państwowy urząd wydający certyfikaty tego typu (mający też mnóstwo innych zadań, o których będziemy pisać w kolejnych odcinkach niniejszego cyklu) – ponieważ taki instalator posiada wiedzę i umiejętności potwierdzone odpowiednim dokumentem.
System certyfikacji instalatorów OZE wprowadził dwie ścieżki pozwalające na uzyskanie tego dokumentu. Pierwsza bazuje na weryfikacji UDT, która potwierdza wiedzę i umiejętności instalatorów na podstawie zdanego egzaminu po szkoleniu w akredytowanym ośrodku. Druga daje możliwość zdobycia certyfikatu na podstawie wykształcenia wyższego w ramach określonych kierunków studiów.
Podczas szkoleń przygotowujących do uzyskania akredytacji UDT bezpieczeństwo jest jednym z najważniejszych obszarów podczas procesu edukacji, jak i samego egzaminu. Instalacje muszą być montowane poprawnie i precyzyjnie, aby uniknąć ryzyka pożaru i innych zagrożeń. Certyfikowani instalatorzy UDT są szkoleni w zakresie procedur bezpiecznego montażu jak również eksploatacji systemów, co przekłada się na bezpieczne i optymalne funkcjonowanie instalacji oraz korzyści dla użytkowników.
Feralna złączka MC4 i inne kłopoty
Wydajność instalacji fotowoltaicznej też ma znaczenie dla działania magazynu energii. Często już na etapie weryfikacji sposobu działania zamontowanej instalacji fotowoltaicznej okazuje się, że instalacja ta nie ma prawa optymalnie pracować z powodu niewłaściwego doboru parametrów falownika i modułów fotowoltaicznych. W takiej sytuacji również magazyn energii nie będzie działał z pełną, zaprojektowaną dla niego wydajnością. A to z kolei oznacza, że część pieniędzy wydanych na magazyn energii pójdzie w gwizdek, zaś inwestycja później się zwróci.
Zdarzają się też przypadki, w których okazuje się, że zabezpieczenia wyłączające instalację w kryzysowej sytuacji, zaproponowane przez mało doświadczonego, niecertyfikowanego montera, nie mają prawa zadziałać, a klient był przekonany, że jego instalacja jest bezpieczna. W takiej sytuacji oczywiście instalator może próbować dokonać poprawek w instalacji fotowoltaiki, ale nie zawsze jest to możliwe. Niektóre błędy wynikające z niefachowego instalowania paneli, falowników i elementów zabezpieczających są nie do skorygowania bez dużej, dodatkowej inwestycji.
Kluczowym elementem montażu systemów fotowoltaicznych są złączki MC4, które łączą kable panelu fotowoltaicznego z falownikiem lub służą do przedłużania kabli. By poprawnie zmontować taki łańcuch modułów potrzebne jest specjalistyczne wyposażenie. Osoby, które próbują montować instalacje samodzielnie, często nie dysponują odpowiednim sprzętem, co może prowadzić do niewłaściwego montażu i w konsekwencji do wyższego ryzyka pożaru.
Najwięcej pożarów systemów fotowoltaicznych wynika właśnie z niewłaściwego montażu złączek MC4. Nawet podczas egzaminów, osoby po przeszkoleniu mają problem z poprawnym wykonaniem tych połączeń, mimo że korzystają z profesjonalnego sprzętu. Dlatego osoby bez przeszkolenia i odpowiedniego wyposażenia nie są w stanie poprawnie wykonać nawet podstawowych połączeń. Chociaż można próbować zrobić to przy pomocy kombinerek, to tego typu połączenia nie są bezpieczne, jak te wykonane z wykorzystaniem profesjonalnych narzędzi.
Prawidłowe połączenie wymaga również przeprowadzenia pomiarów elektrycznych i weryfikacji obciążenia, jakie może wytrzymać zainstalowane za pomocą złączki MC4 połączenie. Wizualnie zarówno profesjonalne, jak i nieprofesjonalne połączenia mogą wyglądać łudząco podobnie. Ale to drugie, wykonane nieprawidłowo stanowi duże zagrożenie dla całej instalacji.
Wybór pompy ciepła: od czego zależy jej wydajność?
W ostatnich latach popularne stały się powietrzne pompy ciepła, dzięki którym można ogrzewać dom darmową energią – ich sprzedaż rosła w ogromnym tempie. Powodem tej popularności jest szybszy montaż oraz niższe koszty w porównaniu z innymi systemami. Niemniej jednak, przy niskich temperaturach konieczne może być załączanie grzałek, które wspomagają pracę pompy ciepła. Te grzałki z kolei zużywają dużo energii elektrycznej, co może wpływać niekorzystnie na wspomniane wcześniej rachunki za prąd.
Jedną z istotniejszych części procesu instalacji jest prawidłowy dobór mocy pompy ciepła. To kluczowy aspekt z punktu widzenia użytkownika, ponieważ wpływa na wysokość rachunków za energię elektryczną. Zdarzają się przypadki, w których przez nieodpowiedni dobór pompy ciepła inwestorzy otrzymują zawyżone rachunki. Instalatorzy powinni uwzględniać lokalne warunki w budynku, by pompa działała poprawnie i efektywnie.
Na etapie doboru mocy pompy ciepła, ważne jest, aby instalator wziął pod uwagę wszystkie zmienne, takie jak ocieplenie budynku, liczbę mieszkańców oraz lokalne warunki klimatyczne. Wybierając instalatora z certyfikatem wydanym przez Urząd Dozoru Technicznego mamy pewność, że jest on przeszkolony także w sprawach dotyczących analizy czynników potrzebnych do właściwego doboru pompy ciepła.
Urząd Dozoru Technicznego zachęca: korzystaj z certyfikowanych instalatorów
Gdzie szukać certyfikowanych instalatorów? Obecnie w Polsce nie ma certyfikatów wydawanych specjalnie dla instalacji magazynów energii. Certyfikaty są przyznawane jedynie dla pięciu rodzajów odnawialnych źródeł energii: systemów fotowoltaicznych, pomp ciepła, słonecznych systemów grzewczych, płytkich systemów geotermalnych oraz kotłów i pieców na biomasę. Te certyfikaty zostały wprowadzone w ramach implementacji dyrektywy RED (Renewable Energy Directive) przez polskie prawo energetyczne w 2014 r. Warto zaznaczyć, że w zakresie szkolenia znajdują się zagadnienia dotyczące magazynów energii i ich współpracy z systemami fotowoltaicznymi.
Dlatego przymierzając się do uzupełnienia instalacji fotowoltaicznej o magazyn energii warto szukać instalatora posiadającego certyfikat Urzędu Dozoru Technicznego dla instalacji PV – to powinno wystarczyć, gdyż taka osoba sprosta też wyzwaniom związanym z montażem magazynów energii.
Certyfikowani instalatorzy dysponują odpowiednim sprzętem i wiedzą, co zapewnia poprawność wykonania instalacji – zarówno fotowoltaicznej z magazynem energii, jak i pompy ciepła. Montaż zgodnie z wytycznymi producenta nie tylko zapewnia bezpieczeństwo, ale także gwarantuje, że nie stracimy gwarancji na nasz sprzęt.
Pamiętajmy, że mówimy o montażu urządzeń wartych kilkadziesiąt tysięcy złotych, które – jeśli są niewłaściwie zainstalowane albo użytkowane – mogą stracić gwarancję producenta.
Rejestr certyfikowanych instalatorów jest ogólnodostępny i możesz się z nim zapoznać tutaj. Każdy z nas przed montażem urządzeń fotowoltaicznych, magazynu energii, czy pompy ciepła może samodzielnie zweryfikować, czy osoba, która ma wykonać dla nas tę usługę, posiada stosowny certyfikat.
Ponadto, jeśli instalacja wykonana przez certyfikowanego instalatora została zamontowana niezgodnie z przepisami, Urząd Dozoru Technicznego cofa wydany certyfikat po przeprowadzeniu kontroli. Ten fakt odnotowywany jest również w rejestrze.
—————–
Powyższy artykuł jest częścią akcji edukacyjnej prowadzonej wspólnie przez „Subiektywnie o Finansach” i „Zielony Portfel” z Urzędem Dozoru Technicznego, przybliżający Polakom różne aspekty bezpieczeństwa działania urządzeń oraz dużych inwestycji, które mają lub mogą mieć wpływ na nasze bezpieczeństwo i portfele . Urząd Dozoru Technicznego i jego eksperci na co dzień dbają o to, byśmy – korzystając z nich – byli bezpieczni. Wydaje też certyfikaty, które pozwalają nam uzyskać wiedzę czy jesteśmy obsługiwani przez wysoko wykwalifikowanego fachowca. Więcej szczegółów na stronie www.udt.gov.pl
zdjęcie tytułowe: Copilot Designer
