Spis powszechny – czy warto się pospieszyć? Sprawdzam, jakie nagrody przygotował urząd statystyczny. Oraz jaką karę można zapłacić za spóźnienie

Trwa spis powszechny 2021. Warto się pospieszyć, bo wystartowała loteria z nagrodami dla tych, którzy (dobrze) się spisali. Co można wygrać? I dlaczego czas ma znaczenie? Niestety, jest i zła wiadomość: za brak udziału w spisie czekają kary. Liczę, ile można zarobić… a ile stracić

Ciekawe? Po przeczytaniu wróć tutaj, kliknij i odkryj sprawdzone patenty Samcika na ochronę przed inflacją

Ten artykuł jest uzupełnieniem naszych poprzednich felietonów na temat spisu powszechnego. Jeżeli ich nie czytałeś, to tutaj dowiesz się więcej o samym spisie, pisaliśmy też o tym, jak się nie dać oszukać metodą na rachmistrza, podpowiadaliśmy też odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Natomiast na Homodigital.pl, czyli subiektywnie o technologii przygotowaliśmy kompletną instrukcję samospisu przez internet. W tym tekście będzie o zachętach do tego, byśmy o spisie powszechnym nie zapomnieli.

Spis powszechny i loteria z nagrodami, czyli metoda marchewki

Loterie to bardzo przyjemny motywator aktywizujący nas do różnych działań. Organizatorzy spisu powszechnego też poszli tą drogą i dla wszystkich, którzy się spiszą, przygotowali losowanie z nagrodami. W celu wzięcia udziału w loterii wystarczy – po zakończeniu spisu – podać swojego maila i zgłosić się na stronie loterii z odpowiednim kodem.

Jakie nagrody przygotowano w loterii spisowej? Nagrody główne to szesnaście samochodów osobowych Toyota Yaris. Oprócz tego do wygrania jest 480 kart przedpłaconych o wartości 1.000 zł każda i 960 kart o wartości 500 zł każda. Łącznie nagrody wyceniono na 2.183.984 zł.

Nagrody rozdzielono na sześć losowań, a więc najlepiej spisać się i zgłosić do loterii jak najszybciej, aby mieć jak największą szanse na nagrody. Pierwsze losowanie odbyło się 7 maja. Kolejne będą 21 maja, 8 i 18 czerwca, 2 i 9 lipca, a losowanie nagród głównych zaplanowano na 14 lipca. Wczesne spisanie się zwielokrotni szanse na nagrody.

Niestety – biorąc pod uwagę, że gospodarstw domowych w Polsce jest kilkanaście milionów – liczba nagród nie powala. Dodatkowo wprowadzono ograniczenia w przyznawaniu nagród. Po pierwsze, każdy z nas może wygrać tylko jedną kartę przedpłaconą i jeden samochód. Po drugie, nagrody podzielono województwami. W każdym województwie do wygrania jest jeden samochód, 30 kart o wartości 1.000 zł i 60 kart o wartości 500 zł. Jak to wpływa na szanse?

Cóż – to zależy, gdzie mieszkacie. Im mniej mieszkańców w danym regionie – tym szansa większa. Im mniej osób się spisze – tym szanse rosną. Np. w województwie Mazowieckim mamy ponad 15.000 osób na kilometr kwadratowy, a w Podkarpackim – niewiele ponad 500!

Załóżmy optymistycznie, że spiszą się wszyscy mieszkańcy danego województwa. W końcu to nasz obowiązek, za którego niedopełnienie grożą kary – do tego zaraz dojdziemy. W poniższej tabeli prezentuję liczbę ludności i procentowe szanse na nagrodę zakładając, że wszyscy się indywidualnie spisują i zapisują do loterii (w praktyce te szanse są wyższe, bo nie spiszemy się wszyscy, nie wszyscy przystąpimy do loterii, a część z nas się spisuje wspólnie – niżej to urealnimy).

Tabela 1. Spis powszechny loteria: szansa na wylosowanie nagród

Zdaję sobie sprawę, że ta tabela jest stosunkowo mało czytelna (bo przygotowano zdecydowanie za mało nagród). Najważniejszy wniosek jest jednak taki, że jeżeli mieszkacie w mało zaludnionych województwach (szczególnie w opolskim, ale też w podlaskim, lubuskim i świętokrzyskim), to macie dużo większe szanse na nagrody, niż mieszkańcy zaludnionych województw (mazowieckie, śląskie, wielkopolskie i małopolskie).

Mieszkaniec Opola ma aż 5,5 razy większą szansę na nagrody, niż mieszkaniec Warszawy! Wydaje mi się, że byłoby jednak sprawiedliwiej, gdyby wszystkie nagrody wrzucić do jednego worka. Wtedy każdy „głos” w spisie miałby takie same szanse.

Czytaj też: Ranking szczęścia 2021. W których krajach w erze pandemii koronawirusa ludzie są najszczęśliwsi? I gdzie na tej liście są Polacy?

Czy jest sens brać udział w loterii? Liczymy szanse na nagrodę

Czy loteria spisowa może zadziałać jako motywator? Na początku musimy urealnić nasze szanse, bo tak naprawdę są one wyższe niż w powyższej tabeli (mało prawdopodobne, aby wszyscy Polacy się spisali indywidualnie, a do tego wzięli udział w loterii).

W związku z tym sprawdźmy ile w danym województwie jest gospodarstw domowych (spisując łącznie gospodarstwo domowe otrzymamy jeden los). Ponadto myślę, że prawdopodobnym będzie, jeżeli założymy udział w loterii na poziomie 70% gospodarstw domowych. Powyższe założenia uwzględniam w poniższej tabeli.

Tabela 2. Spis powszechny loteria: urealniona szansa na wylosowanie nagród

Co z tego wynika? Cóż – różnice pomiędzy poszczególnymi województwami się nie zmniejszają. Ciągle najlepiej mieszkać w opolskim, a najgorzej w mazowieckim. Natomiast wszyscy biorący udział w loterii trochę zwiększyli swoje szanse.

Najwyższe są one w województwie opolskim, gdzie dowolną kartę przedpłaconą powinno dostać jedno gospodarstwo domowe na każde 2.755 gospodarstw biorących udział w loterii. Nieźle jest też w lubuskim (jedna nagroda na każde 2.841 gospodarstw), podlaskim (jedna nagroda na każde 3.236 gospodarstw) oraz świętokrzyskim (jedna nagroda na każde 3.333 gospodarstw).

Najmniejsze szanse na nagrody mają mieszkańcy województwa mazowieckiego (kartę przedpłaconą dostanie jedno na każde 15.152 gospodarstwa biorące udział w loterii). Małe szanse mają też mieszkańcy w województwie śląskim (jedna nagroda na każde 13.333 gospodarstw). Szans na samochód nie trzeba przeliczać, bo w każdym województwie do wygrania będzie jedno auto.

Czy warto poświęcić swój czas na udział w loterii? Teraz uwaga, bo wejdziemy na wyżyny abstrakcji. Zastanowimy się, czy opłaca się poświęcić 30 minut swojego czasu (tyle średnio trwa spisanie się) i czy warto poświęcić 2 minuty swojego czasu (jeżeli i tak planowaliście się spisać – to czas dodatkowy na zgłoszenie do loterii) w porównaniu do naszych zarobków.

W poniższej tabeli zawarliśmy średnie wynagrodzenie godzinowe (wg województw) oraz wartość oczekiwaną nagród (dla przykładu 10% szans na 1.000 zł obliczamy jako 100 zł). Faktycznie poniesiony koszt to odpowiednio 30 minut naszej pracy (na spisanie się) lub 2 minuty naszej pracy (na zgłoszenie się do loterii).

Tabela 3. Spis powszechny loteria: wartość oczekiwana nagród w 2021

Jak widać poświęcenie 30 minut tylko po to, aby wygrać nagrodę nie ma najmniejszego sensu. Natomiast jeżeli i tak się spisaliście i zastanawiacie się, czy dodatkowe 2 minuty Waszego czasu (tyle mniej więcej zajmuje zapisanie się do loterii i wpisanie odpowiedniego kodu) są opłacalne, to różnice są już naprawdę niewielkie.

W województwach opolskim i lubuskim ta różnica to zaledwie 7 groszy, a pamiętajmy, że sporo osób zarabia poniżej średniej. Ponownie najgorzej trafili mieszkańcy województwa mazowieckiego, którzy za 2 minuty pracy otrzymują aż 83 grosze, a mają najniższą wartość oczekiwaną nagród (zaledwie 10 groszy).

Mimo wszystko polecamy zapisać się do loterii. Szczególnie, że większość z Was i tak się spisze, bo za brak udziału w spisie grożą kary. O czym poniżej.

Czytaj też: Dobrobyt finansowy w Europie: w którym kraju się najlepiej żyje w erze Covid-19? Czy Polska jest rzeczywiście takim prymusem? Oto twarde dane

Spis powszechny: loteria loterią, ale jaka kara za brak udziału?

Dla tych, do których nie przemawia szansa na wygranie nagród, przygotowano bardziej negatywną motywację. Spis powszechny jest po prostu obowiązkowy, a za brak udziału lub za podanie nieprawdziwych odpowiedzi grożą kary. I to niemałe, bo w najgorszym wypadku możemy trafić za kratki.

Kary są zapisane w ustawie o statystyce publicznej (artykuły 56-59). Jeżeli odmówimy udziału w spisie powszechnym lub spiszemy się po wyznaczonym terminie (obecnie mamy czas do 30 września 2021 r.), to możemy zostać ukarani grzywną nawet do 5.000 zł (minimum 20 zł, wysokość grzywny określa kodeks wykroczeń – artykuł 24).

Natomiast większe konsekwencje czekają nas w przypadku podania nieprawdziwych danych. Grozi za to kara ograniczenia wolności, pozbawienia wolności lub – w przypadku spraw mniejszej wagi – grzywna do 5.000 zł.  Na szczęście nie musimy się bać jakiejś przypadkowej pomyłki (niektóre pytania są naprawdę skomplikowane), bo w przypadku małej wagi raczej czeka nas niska grzywna lub brak kary.

Pozwolimy sobie nie szacować w tym miejscu prawdopodobieństwa kar (abstrakcyjnie dałoby się oszacować ile stracimy trafiając do więzienia) i zostawimy to sądom. W końcu unikanie spisu to działanie niezgodne z prawem, a więc go nie popieramy.

Czytaj też: Co za czasy? Nawet bycie w 1% najbogatszych obywateli świata nie gwarantuje już spokojnego „rentierstwa”

Ile osób się dotychczas spisało? GUS na początku publikował te dane. W pierwsze cztery dni spisał się milion osób. Drugi milion w kolejne trzy dni. Niestety później przestaliśmy otrzymywać takie informacje. Od 4. maja rozpoczęli pracę rachmistrzowie telefoniczni i zaczęli docierać do osób, które o spisie nie słyszały (albo nie chciały słyszeć).

Nie pozostaje nic innego, jak zachęcić Was do jak najszybszego „odbębnienia” tego obowiązku, aby uniknąć ewentualnej kary. No i życzymy powodzenia w losowaniach.

Zdjęcie główne: pixabay / Tumisu