10 października 2018

Czy zanosi się na największy dramat w historii funduszy inwestycyjnych? Zablokowany dostęp klientów do 1,2 mld zł. Upadek zaufania

Czy zanosi się na największy dramat w historii funduszy inwestycyjnych? Zablokowany dostęp klientów do 1,2 mld zł. Upadek zaufania

Kolejny dramat na rynku funduszy inwestycyjnych. Klienci, którzy ulokowali pieniądze w funduszach Altus TFI w zdecydowanej większości nie będą mogli ich przez najbliższe miesiące wycofać. I nie jest pewne ile pieniędzy odzyskają. Wszystko przez kryzys zaufania, który wybuchł z powodu wątpliwych kontaktów Altus TFI ze zbankrutowanym Getbackiem

Kto wie czy nie mamy do czynienia z największym dramatem grupy zarządzajacej funduszami inwestycyjnymi w historii polskiego rynku. W posadach drży bowiem TFI, które jeszcze rok temu zarządzało kwotą 15 mld zł i mieściło się w pierwszej dziesiątce największych firm zarządzających na rynku. Altus był też jednym z największych TFI niezależnych od banków, tworzyło ciekawe, nietypowe fundusze inwestycyjne. Ale to już przeszłość.

Zobacz również:

Kilkanaście godzin temu zarząd Altus TFI poinformował, że tymczasowo zmienia statuty 11 zamkniętych funduszy inwestycyjnych, którymi zarządza. Nowe brzmienie dokumentów zamyka możliwość wycofywania pieniędzy z tych funduszy przez klientów do końca lutego 2019 r. Po tym terminie klienci będą mogli odzyskać swoją kasę tylko pod warunkiem, że fundusz będzie dysponował płynnością finansową. W przeciwnym razie zlecenia klientów będą proporcjonalnie redukowane.

Altus tłumaczy „uziemienie” pieniędzy klientów gigantyczną skalą zleceń odkupu. Inwestorzy – w zależności od funduszu – zażądali natychmiastowego zwrotu pieniędzy stanowiących od 80% do 90% wszystkich aktywów poszczególnych funduszy. To regularna panika, której nie wytrzymałby żaden fundusz inwestycyjny. Z komunikatu wynika, że…

„Wartość zrealizowanych żądań wykupu certyfikatów inwestycyjnych Funduszy oraz ilość certyfikatów inwestycyjnych, których wykupienia zażądano znacząco wzrosła względem poprzednich okresów. Rosnący wolumen żądań wykupu certyfikatów inwestycyjnych wymusza wyprzedaż aktywów Funduszy niezależnie od bieżącej sytuacji rynkowej oraz oferowanej ceny”

Szefowie Altusa argumentują, że aby oddać pieniądze klientom – bieżąca wartość „zablokowanych” pieniędzy to 1,1 mld zł – fundusze musiałyby wyprzedać posiadane pieniądze za grosze i klienci uzyskaliby tylko ułamek tego, co zainwestowali. Dzięki zablokowaniu wypłat co prawda nie ma gwarancji, że będzie lepiej, ale wyprzedaż aktywów będzie mogła być bardziej rozłożona w czasie. A to daje cień szansy na korzystniejsze warunki transakcji.

Altus w kryzysie: likwidują jedne fundusze i „zawieszają” drugie

Zablokowanie możliwości wycofania pieniędzy z funduszy zamkniętych to tak naprawdę jeden z ostatnich aktów dramatu, który rozgrywa się wokół Altusa. Wcześniej jego fundusze zamknięte zredukowały o mniej więcej połowę poprzednie zlecenia sprzedaży klientów, zarządzanie kilkoma funduszami zamkniętymi zostało przekazane do Rockbridge TFI, zaś sześć funduszy otwartych Altus TFI wszczęło procedurę likwidacji ze względu na „warunki rynkowe”.

Pod tym eufemizmem kryje się oczywiście zalew zleceń umorzenia jednostek uczestnictwa, którego realizacja sprawiłaby, że po funduszach zostałaby przysłowiowa „kamieni kupa”. Wcześniej do inwestorów został wysłany przez szefów TFI dramatyczny w swej wymowie list z apelem, by zachowali spokój i wycofali zlecenia:

„Mamy nadzieję, że argumenty, które staramy się przedstawić, jak również nasze transparentne działania oraz próba ochrony wartości Państwa inwestycji skłonią Państwa do zastanowienia się nad argumentami, które kierowały Państwem podczas składania zleceń wykupu”

Wszczęcie likwidacji funduszy oznacza de facto również zamrożenie pieniędzy klientów – tym razem na półtora roku. Na taki okres (do końca marca 2020 r.) wstępnie planowane jest likwidowanie „masy upadłościowej” funduszy. Ale w kilku innych przypadkach likwidacja się przedłużała, nawet do czterech lat i dłużej.

W przypadku sześciu funduszy otwartych, które poszły do likwidacji, klienci również zdążyli wycofać część pieniędzy. Pod koniec 2017 r. ich łączna wartość wynosiła 430 mln zł. W momencie wszczęcia likwidacji – kilkanaście dni temu – już tylko 130 mln zł. Są to dwa fundusze Absolutnej Stopy Zwrotu (Polski oraz Nowej Europy), fundusze Akcji, Stabilnego Wzrostu, Aktywnego Zarządzania oraz Optymalnego Wzrostu.

Trzeba powiedzieć, że oprócz samego Altusa jego fundusze – w formie „nakładek” UFK – kupowali klienci Axy, Europy, Open Life oraz Allianza. Na razie normalnie „pracują” tylko cztery fundusze otwarte Altus TFI – w tym Absolutnej Stopy Zwrotu Dłużny (400 mln zł aktywów), Pieniężny (200 mln zł), a także Altus Short (10 mln zł).

Czytaj też: Nieloty źle zainwestowały pieniądze klientów. A ci przez lata muszą czekać na odzyskanie resztek swoich pieniędzy

Wysoka cena spadku zaufania. Nie tylko Altus cierpi

Run na fundusze Altus TFI trwał już od kilku miesięcy. We wrześniu nastąpiła jedynie jego kumulacja. Jak policzyły Analizy Online, w zeszłym miesiącu z funduszy Altusa uciekło 2,1 mld zł (w tym 1,8 mld zł z funduszy oferowanym klientom detalicznym). W czerwcu, lipcu i sierpniu umorzenia wynosiły po 350-400 mln zł miesięcznie.

Wszystko przez „umoczenie” Altus TFI w aferę Getbacku. Pod koniec sierpnia CBA zatrzymało – a potem sąd aresztował na trzy miesiące – Piotra Osieckiego, założyciela i do niedawna prezesa tej firmy zarządzającej. Zarzut? Sprzedaż GetBackowi firmy EGB Investments za ponad 207 mln zł. W ocenie prokuratorów firma była warta niecałe 47 mln zł, a szefowie Altusa o tym wiedzieli. Z kolei Getback spłacił dług EGB w wysokości 80 mln zł.

Co prawda Altus nie zgadza się z zarzutami, ale inwestorzy zaczęli zastanawiać się czy to dobrze mieć pieniądze w funduszach zarządzanych przez firmę, która ma na koncie współpracę z Getbackiem i podejrzane transakcje. A jeśli firma zarządzająca funduszami traci zaufanie klientów, to dramat jest przesądzony.

Na początku września z usług zarządzania aktywami przez Altus zrezygnował Norges Bank Investment Management (miał w Altusie 1,8 mld zł), a potem to samo zrobiło TFI Energia, które miało w Altusie 800 mln zł.

Dramat Altusa to odłożony o kilka miesięcy efekt afery wokół Getbacku. Altus nie jest jedynym TFI, które ucierpiało. Pieniądze w tempie 300 mln miesięcznie uciekają z Trigon TFI (firma zarządzała funduszami stworzonymi na bazie portfeli długów Getbacku). Miliard złotych w aktywach wyparowało z Quercusa, który pod koniec zeszłego roku miał już pod kontrolą 4,5 mld zł pieniędzy klientów (firma zarządzająca funduszami, która kupowała m.in. obligacje Getbacku, choć Quercus wziął straty klientów funduszy na siebie).

Czytaj też: Co z sierotami po Getbacku? Czy wciąż jest robota dla „wilczków z Wall Street”?

Rynek funduszy płaci za Getback. Jak wysoki będzie rachunek?

Ale i to nie musi być koniec. Upadek reputacji Altusa – i głębokie straty klientów – może być elementem, którzy przeważy szalę i spowoduje efekt domina na całym rynku funduszy inwestycyjnych. Pieniądze ostatnio płynęły nań dość szerokim strumieniem – w funduszach jest 150 mld zł pieniędzy klientów detalicznych (przyrost o 35 mld zł w ciągu dwóch lat) i 130 mld zł w „hurtowych”. Jednak we wrześniu odpływ pieniędzy z funduszy był największy od dziesięciu lat i wyniósł aż 3 mld zł.

Chwilowe? Być może. Ale niewykluczone, że po ostatnich aferkach na rynku TFI ludzie po prostu tracą zaufanie do tego sposobu lokowania oszczędności. Ostatnio KNF po raz kolejny przedłużyła – tym razem o dwa lata – likwidację „zbankrutowanego” funduszu Copernicus Obligacji Korporacyjnych. Fundusze Inventum (pechowi klienci pamiętają je jako fundusze Idea TFI) już siódmy rok nie potrafią rozliczyć się z inwestorami. A są jeszcze słynne fundusze Fincrea TFI (m.in. Inwestycji Ziemskich), z których część pieniędzy wyparowało do rajów podatkowych.

Czytaj teżKupiłeś w banku bezpieczny fundusz. A to… przekręt. Kto pilnuje funduszowych nielotów? Czy leci z nimi pilot?

Czytaj też: Nie tylko obligatariusze Getback drżą o swoje pieniądze. A co z tymi, którzy zainwestowali pół miliarda w fundusze Fincrea TFI? 

zdjęcie: Cristandel76/Pixabay

 

Subscribe
Powiadom o
19 komentarzy
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
Zobacz wszystkie komentarze
mborus
5 lat temu

Kiedyś, jeszcze w normalnych czasach, kiedy czescy żołnierze zdezerterowali do Rosjan w czasie I wojny światowej, to żolnierze węgierscy pluli im pod nogi. Obecnie, kiedy jakikolwiek złodziej i oszust okrada człowieka pracy, a ten człowiek pracy zgodnie z prawdą krzyknie za złodziejem „złodziej!”, to ma na głowie art 212 kk, policję, prokuraturę i odszkodowanie do zapłaty. Dlatego właśnie ludzie wkładają pieniądze do tzw. „zarób tyle i tyl rocznie – najlepiej tzw. opór” i tyle je widzieli. Nie można, nie godzi się i jest to „niekurturalarne” (pisownia celowa) tak nazywać uczciwego i ciężko pracującego „byssnesnema” (znowu celowo). Nie to abym się… Czytaj więcej »

barr
5 lat temu

W lokowaniu pieniędzy w fundusze inwestycyjne (i inne podobne wynalazki jak: lokaty strukturyzowane, polisy inwestycyjne, forex) jest podstawowy problem. Jeśli fundusz zarabia to zarabiają też: sprzedawca, zarządzający funduszem a na końcu klient. Natomiast jeśli fundusz traci to nadal zarabiają sprzedawca i zarządzający a tylko i wyłącznie traci klient . Taki fundusz inwestycyjny to świetny pomysł na biznes. Najpierw zbieramy wpłaty od naiwnych klientów indywidualnych lub firm. Następnie pozornie je gdzieś lokujemy a międzyczasie wyprowadzamy pieniądze w niby nieudane inwestycje. Jak wszystko wyjdzie na jaw to tłumaczmy się, że to nie nasza wina – to spadły wyceny akcji/obligacji, w które inwestowaliśmy.… Czytaj więcej »

Tomek
5 lat temu

Czy to oznacza że pieniądze powierzone PPK może za kilka lat odkładania na emeryturę spotkać podobna sytuacja?

Jakub
5 lat temu
Reply to  Tomek

Na pewno należy liczyć się z tym, że można będzie ponieść stratę, wynikającą ze spadku wartości instrumentów, w które zainwestuje PPK.

Antoni
5 lat temu

Panie Macieju, byłbym wdzięczny za pomoc w zrozumieniu mechanizmu jaki stoi za brakiem możliwości odzyskania środków wpłaconych do funduszy. Byłem przekonany, że środki zainwestowane w fundusz przez klientów są „oddzielone” od kasy towarzystwa zarządzającego funduszem, więc w rezultacie np. utrata dobrego wizerunku TFI nie wpłynie na wyniki samego funduszu, bo te wynikają z notowań na giełdzie, itp…nie wspominając o wypłacalności tych środków. W domyśle – środki wpłacone do funduszu są bezpieczne (owszem można je stracić, ale w wyniku złego zarządzania funduszem, ale nie w wyniku decyzji zarządzających TFI bo ci nie mają do nich dostępu? ). W opisanej w artykule… Czytaj więcej »

Antoni
5 lat temu
Reply to  Maciej Samcik

dziękuję bardzo za odpowiedź!

zen
5 lat temu
Reply to  Maciej Samcik

Równie dobrze może się okazać, że niepłynne papiery do czasu upłynnienia stracą na wartości i zamiast dzisiaj dostać 20% ze sprzedaży czegoś wartego 100 zł może być tak, że klient za 3 lata dostanie 80% ze sprzedaży czegoś wartego wówczas 20 zł. W moim przekonaniu niezależnie od sytuacji rynkowej zarządzający funduszem powinien bezwzględnie realizować zlecenia klienta – w końcu to jego pieniądze. W przeciwnym wypadku dojdzie do systemowej utraty zaufania, która w długim terminie zaszkodzi całemu rynkowi kapitałowemu. I tak się właśnie dzieje – ludzie, którzy nie mają z Altusem nic wspólnego myślą teraz „X w środku nocy zmienił regulamin… Czytaj więcej »

kol
5 lat temu
Reply to  Maciej Samcik

to taka spirala samozniszczenia ,duza podaz na rynku bez duzego popytu spodowowała by spadek cen ale po pierwsze napewno nie o 80% !! chyba ze oni inwestowali w aktywa 3 jakości bez płyności gdyby to były akcje microsoftu albo appla albo facebooka albo złoto nie było by gadki o spadkach na poziomie 80%.

adolf
5 lat temu
Reply to  Maciej Samcik

A sluzby tez tam sa i moze cos wyjdzie na tasmach juz za chwile, polska to dno.

Paweł
5 lat temu

Panie Macieju, czy klienci mają szansę iść na spór z TFI na podstawie art. 64 ustawy o TFI o zwrot strat wywołanych de facto zamknięciem byłych zarządzających TFI przez CBA za podejrzenia popełnienia przestępstwa. Klienci TFI pokutują i ponoszą koszty delikatnie mówiąc niefrasobliwości zarządzających

Paweł
5 lat temu
Reply to  Maciej Samcik

Dziękuję za odpowiedź. Jak rozumiem gwałtowny spadek w zasadzie wszystkich FI zarządzanych przez Altusa jest w zasadzie skutkiem zatrzymań i osadzenia w areszcie byłych zarządzających, z grubym przecenieniem sprzedaży jednej ze spółek do Getbacku, później pojawiły się fake newsy Bussiness Insidera, co wywołało masowe umorzenia certyfikatów po mocno promocyjnych wartościach. Tak czy inaczej IMO efekt domina został wywołany przez akcje CBA wobec byłych zarządzających (zarzut nieuczciwości), pytanie czy to wystarczający link do dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Mocnym argumentem byłyby prawomocne wyroki wobec byłych CZ Altusa.

Mirek
4 lat temu
Reply to  Maciej Samcik

AGIO Wierzytelności PLUS 2 po kilkunastoprocentowych spadkach w tym roku
spowodował stratę swoich klientów
Regulamin funduszu jest tak skonstruowany, że w praktyce uniemożliwia wyjscie z inwestycji (od 2015 roku inwestorzy wycofali jeden raz max 12% udziałów).
Na funduszu zarabiają jedynie zarządzający.
Unikajcie Agio.

Subiektywny newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślę ci powiadomienie o najważniejszych tematach dla twojego portfela. Otrzymasz też zestaw pożytecznych e-booków. Dla subskrybentów newslettera przygotowuję też specjalne wydarzenia (np. webinaria) oraz rankingi. Nie pożałujesz!

Kontrast

Rozmiar tekstu