Czy bankowiec zawsze ma prawo zrobić ksero dowodu osobistego? Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych stanął po stronie klientów!

Jeśli nie pozwolimy bankowi skserować lub zeskanować dokumentu tożsamości, nie założymy konta czy lokaty. Bankowcy powołują się na ustawę Prawo bankowe oraz „przychylną” w tej sprawie decyzję Generalnego Inspektora Danych Osobowych. Ale jego następca prawny – Prezes urzędu Ochrony Danych Osobowych – ma w tej kwestii inne zdanie. Czy banki zmienią praktyki?

Pan Zbigniew postanowił otworzyć konto w jednym z banków (w tej historii nie ma znaczenia, w którym, a ciekawskich odsyłam do źródła). Wypełnił wniosek na stronie internetowej, a następnie poszedł do oddziału podpisać umowę. Klienta poproszono o okazanie dowodu osobistego celem weryfikacji tożsamości. Pani, która go obsługiwała, nagle podeszła do kserokopiarki i oznajmiła, że teraz skopiuje jego dowód osobisty.

Ciekawe? Po przeczytaniu wróć tutaj, kliknij i odkryj sprawdzone patenty Samcika na ochronę przed inflacją

To było dla mojego czytelnika nie do przyjęcia. Wcześniej pracował u operatora telefonii komórkowej i też kserował dowody osobiste klientów, ale – jak podkreśla – przed kopiowaniem musiał uzyskać pisemną zgodę klienta na taką czynność. Jeśli ktoś się nie zgodził, pan Zbigniew robił po prostu odpis dokumentu.

Tym razem – otwierając rachunek bankowy – to pan Zbigniew znalazł się w roli klienta i nie pozwolił na wykonanie kserokopii dowodu. Przedstawiciel banku oznajmił, że wobec tego nie może podpisać z nim umowy o prowadzenie konta. Na jakiej podstawie? Klientowi (in spe) zacytowano fragment bankowego regulaminu:

„Bank jest uprawniony do sporządzania kserokopii lub skanu dokumentu tożsamości posiadacza rachunku (…), a posiadacz rachunku (…) jest zobowiązany do umożliwienia dokonania tej czynności”

Przeczytaj też: Gdy bank prosi cię o wysłanie e-mailem skanu dowodu osobistego. Czy możesz zamazać niektóre dane?

Przeczytaj też: W punkcie obsługi telekomu chcą ci kserować dowód osobisty? Nie pozwól na to! Użyj tego argumentu

Sprawa z kopiowaniem dokumentów tożsamości przez różne instytucje wraca jak bumerang. Historia pana Zbigniewa to tylko przykład opisywanych przez nas spraw. Klienci się przed tym bronią, bo dbają o bezpieczeństwo swoich danych.

Banki odbijają piłeczkę twierdząc, że bez kserokopii czy skanu nie mogą otworzyć konta i powołują się na wewnętrzne regulaminy. Żeby rozładować nieco napięcie, proponują klientom – którzy dostarczają skan dowodu online – by zamazali niektóre dane lub dopisali w programie graficznym na dokumencie np. „celem założenia konta”.

Prezes UODO staje po stronie klientów

W tej drażliwej sprawie postanowił wypowiedzieć się prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO). Banki stoją na stanowisku, że mogą kopiować dokumenty tożsamości klientów, a ma im na to pozwalać art. 112b ustawy Prawo bankowe, który brzmi:

„Banki mogą przetwarzać dla celów prowadzonej działalności bankowej informacje zawarte w dokumentach tożsamości osób fizycznych”

Ale zdaniem Prezesa UODO, ten zapis nie pozwala bankom wykonywać kserokopii i skanów dowodów osobistych klientów, żeby np. założyć konto bankowe lub zbadać zdolność kredytową klienta.

„Sporządzenie kopii dowodów tożsamości jest legalne jedynie wtedy, kiedy wynika to wprost z przepisów rangi ustawy. Tymczasem art. 112b Prawa bankowego pozwala przetwarzać do celów prowadzonej działalności bankowej informacje zawarte w dokumentach tożsamości osób fizycznych. Przepis ten nic nie mówi o tym, że banki mogą sporządzać kopie dowodów tożsamości”

W 2013 r. w podobnej sprawie wypowiedział się Generalny Inspektor Danych Osobowych (poprzednik prawny UODO), który rozpatrywał skargę klienta banku. Klient się przeprowadził i chciał zaktualizować dane (miejsce zamieszkania) w systemie bankowym. Bank zażądał kserokopii dowodu osobistego. GIODO uznał wówczas, że wykonanie kopii dowodu osobistego przez bank jest dopuszczalne. Jednak Prezes UODO uważa, że tamta decyzja (sygn. DOLIS/DEC-211/13) opiera się na nieobowiązujących obecnie przepisach prawnych. I dodaje:

„Ponadto sporządzanie kopii dokumentów tożsamości ułatwia ich wykorzystywanie do innych celów przez podmioty nieupoważnione, w tym do kradzieży tożsamości”

Przeczytaj też: Imię i nazwisko, PESEL, dowód osobisty, adres zamieszkania, wizerunek… Czym jest kradzież tożsamości? I jak się przed nią obronić?

Przeczytaj też: Nawet dwa lata odsiadki za produkcję i sprzedaż tzw. dokumentów kolekcjonerskich. To cios w wyłudzających kredyty. Ale czy skuteczny?

Kiedy dowód można skopiować?

W wyjątkowych sytuacjach UODO dopuszcza możliwość skopiowania np. dowodu osobistego.

„Podstawę do sporządzania kopii dokumentów tożsamości stanowią przepisy ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmowi. Z tym, że jest to możliwe w określonych w tej ustawie przypadkach takich jak np. przeprowadzanie transakcji okazjonalnej o równowartości 15.000 euro lub większej albo przypadkach, gdy zachodzi podejrzenie prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu”

Podsumowując: Prezes UODO stoi na stanowisku, że ustawa daje bankom prawo do przetwarzania danych osobowych widniejących na dokumentach tożsamości, ale nie do ich kopiowania. W praktyce banki powinny robić odpisy z dowodów osobistych. Właśnie tego domagał się pan Zbigniew, ale bank nie dał się przekonać i w ten sposób stracił potencjalnego klienta. Ciekaw jestem czy stanowisko Prezesa UODO w sprawie kopiowania dokumentów wezmą sobie do serca bankowcy. Dawajcie znać na maciej.bednarek@subiektywnieofinansach.pl.

Źródło zdjęcia: Pixabay.com