Złote półrocze banków. Dojenie nas bez umiaru? Sprawdzam, który bank najbardziej rozszerzył różnicę między oprocentowaniem kredytów i depozytów

Większość dużych banków opublikowała już wyniki finansowe za drugi kwartał 2022 r. Z tej grupy nie znamy jeszcze wyników największego banku – PKO BP. A reszta? Ile banki zarobiły na odsetkach od kredytów, a ile zapłaciły klientom za depozyty? Jak bardzo rozwarły się nożyce między zarobkiem banków na oprocentowaniu kredytów a kosztami za odsetki wypłacone klientom? Marże odsetkowe banków robią wrażenie!

Wyniki finansowe banków to lektura przede wszystkim dla inwestorów, nadzoru finansowego oraz innych banków, które bacznie podpatrują, jak radzi sobie konkurencja. W bankowych wynikach kryje się jednak pewien wskaźnik, który może sporo powiedzieć o polityce banku również jego klientom, zwłaszcza tym, którzy zaciągają kredyty i przechowują swoje oszczędności.

Ciekawe? Po przeczytaniu wróć tutaj, kliknij i odkryj sprawdzone patenty Samcika na ochronę przed inflacją

Chodzi o tzw. marżę odsetkową, a więc różnicę między oprocentowaniem kredytów i depozytów. Można powiedzieć, że ten wskaźnik pokazuje, jak nas banki „skubią”. A porównując marżę odsetkową w różnych bankach, można stworzyć ranking najbardziej „skubiących” klientów banków.

To oczywiście uproszczenie, bo biznes bankowy to nie tylko kredyty i depozyty. Może zdarzyć się tak, że bank raportuje stosunkowo niską marżę odsetkową, ale skubie niemiłosiernie klientów na opłatach i prowizjach za konta, karty czy korzystanie z bankomatów. Na wyniki banków trzeba więc patrzeć kompleksowo.

Przeczytaj też: Rząd karci banki za nędzne oprocentowanie depozytów. Które bardziej „wyciskają” klientów – te kontrolowane przez państwo czy te w pełni prywatne?

Oprocentowanie kredytów ucieka oprocentowaniu depozytów

Sytuacja branży bankowej w ostatnim roku chyba nie ma precedensu. W jesień ubiegłego roku wchodziliśmy z rekordowo niskimi stopami procentowymi (0,1%), choć inflacja już zaczynała pokazywać pazury, które bank centralny (strażnik m.in. stabilności cen) długo lekceważył.

Efektem tego był gwałtowny cykl podwyżek stóp procentowych, które dobiły właśnie do poziomu 6,5%. Każda podwyżka stóp powoduje, że rośnie dozwolony poziom maksymalnego oprocentowania kredytu, bo stopa referencyjna NBP zaszyta jest we wzorze na maksymalne odsetki. Rośnie też wskaźnik WIBOR, który wpływa m.in. na oprocentowanie kredytów hipotecznych, choć jego wzrost kredytobiorcy odczuwają z kilkumiesięcznym opóźnieniem.

A oprocentowanie depozytów? No cóż, na minimalne oprocentowanie lokat czy kont oszczędnościowych nie ma żadnego ustawowego wzoru. W interesie banków jest więc jak najdłużej nic z nimi nie robić.

Zresztą spójrzcie na poniższy wykres, w którym pokazałem średnie oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych, mieszkaniowych oraz średnie odsetki z lokat (produkty dla gospodarstw domowych). Dane NBP, na których się opieram, dotyczą umów (depozyty i kredyty) zawieranych w danym miesiącu oraz umów renegocjowanych. Chodzi o sytuację, kiedy klientowi wygasa np. lokata i odnawia ją na nowych warunkach, ale nie automatycznie.

We wrześniu 2021 r. średnie oprocentowanie depozytów wyniosło 0,3%, kredytów konsumenckich – 6,5%, a mieszkaniowych – 2,9%. Do marca 2022 r. oprocentowanie depozytów urosło do 1,5%, czyli o 1,2 pkt proc., natomiast hipoteki zdrożały w tym okresie aż o 3,1 pkt proc., a pożyczki o 2,7 pkt proc. Szybszy wzrost oprocentowanie kredytów niż depozytów to nic innego jak maszynka do robienia pieniędzy.

Przeczytaj też: Klient czy bank? Kto powinien odpowiadać finansowo za nieautoryzowane transakcje? UOKiK wytacza ciężkie działa. A banki na to: „pomyłka, nieporozumienie!”

I ta maszynka działa sprawnie. Zysk netto sektora bankowego w okresie styczeń–maj 2022 r. wyniósł aż 12,9 mld zł, co oznacza ponad dwukrotny wzrost w skali roku! – poinformował Narodowy Bank Polski. Przychody banków w czasie pięciu pierwszych miesięcy bieżącego roku wyniosły 40,1 mld zł (plus 41% w porównaniu z pięcioma pierwszymi miesiącami rok temu), a koszty – 17,5 mld zł (tylko o 18% więcej).

Marże odsetkowe w bankach już powyżej 5%!

Jak rozminięcie się w czasie wzrostu oprocentowania kredytów i depozytów wpłynęło na marże odsetkowe? Przyjrzałem się sześciu bankom (i bankowi PKO BP bez danych za drugi kwartał), które opublikowały już wyniki finansowe za drugi kwartał. Ale żeby mieć porównanie, zacznę od sytuacji w trzecim kwartale 2021 r., a więc w okresie przed podwyżkami stóp procentowych. Marża odsetkowa oscylowała wówczas wokół 2,5-2,6%, choć w Alior Banku już wtedy wynosiła 3,77%, a najniższą miał mBank – 2,02%.

W czwartym kwartale (w porównaniu z kwartałem poprzednim) marża w najmniejszej skali urosła w PKO BP (o 0,15 pkt proc.), a najbardziej w Santander Banku (o 0,43 pkt proc.). W pierwszym kwartale tego roku marża odsetkowa najmniej wzrosła w ING Banku (o 0,55 pkt proc.), a najbardziej w Santander Banku (o 0,95 pkt proc.).

Jak było w drugim kwartale? Zaledwie o 0,09 pkt proc. (do 3,52%) wzrosła marża w ING Banku. Ten bank spośród analizowanej „szóstki” ma obecnie najniższą marżę odsetkową. W mBanku wynosi ona 3,54% (wzrost o 0,39 pkt proc. względem pierwszego kwartału). Najwyższą marżę odsetkową raportował Santander Bank – 5,24%. W ciągu kwartału wzrosła ona aż o 1,22 pkt proc.! Marżę powyżej „piątki”, a dokładnie 5,11%, ma też Alior Bank.

Znacie już wyniki rankingu banków najmniej i najbardziej „skubiących” klientów, a więc raportujących najwyższe i najniższe marże odsetkowe. Choć jeszcze raz podkreślę, że przy ocenie banku nie można patrzeć tylko na ten wskaźnik. Poza tym różne grupy interesu w inny sposób oceniają rosnącą dynamicznie marżę odsetkową. Dla klientów to sygnał, że bank „zdziera”, dla inwestorów to fantastyczna wiadomość, bo pokazuje, iż bank potrafi wycisnąć dodatkowy procent.

Jakie marże odsetkowe zobaczymy w kolejnych kwartałach? Jeśli stopy procentowe zatrzymają się na obecnym poziomie 6,5%, banki nie będą miały przestrzeni do podnoszenia oprocentowania kredytów. Nie liczyłbym też na cuda w depozytach. Wydaje się, że 6–7% w skali roku, czyli tyle, ile za depozyty płaci obecnie kilka banków, to szczyt odsetkowych możliwości. Dlatego w kolejnych kwartałach marże odsetkowe przynajmniej nie powinny rosnąć.

Warto też pamiętać, że choć banki bardzo intensywnie nas ostatnio „wyciskały”, zwiększając różnicę między oprocentowaniem depozytów i kredytów, to cały bilans ich zysków – wynikających z podwyżek stóp procentowych – poznamy dopiero za kilka lat, gdy okaże się jakim wzrostem kredytów nie spłacanych w terminie zaowocuje era drogiego kredytu. Na razie wiadomo, że banki muszą zaksięgować 20 mld zł kosztów wakacji kredytowych, ale ich ekstrazarobek na odsetkach w kilku pierwszych miesiącach roku pokrył już połowę tej kwoty.

Źródło zdjęcia: Pixabay